Zapper, hay còn được gọi với cái tên thân thương hơn là "Súng bắn vịt", đối với nhiều game thủ Việt đã trở thành món đồ chơi vốn đã quá quen thuộc với thế hệ 8x cũng như 9x đời đầu, khi chiếc máy điện tử 4 nút màu đỏ trắng vẫn còn là món đồ chơi hàng đầu, lựa chọn duy nhất của những cậu bé yêu game ở Việt Nam thời chúng ta mới mở cửa.

Giờ đây để tìm được một khẩu súng Zapper không phải là điều dễ dàng gì, và mua nó về cũng chỉ chơi được vỏn vẹn chưa đầy 20 tựa game trong tổng số hàng trăm trò chơi trên NES, nhưng với chúng ta, nó vẫn là một trong những cái tên đầu tiên định hình cho thị trường những thiết bị ngoại vi, ngoài những tay cầm chơi game đi kèm máy console cổ điển.

Trong ngày đầu tiên của năm mới, thiết nghĩ cũng là điều nên làm khi chúng ta cùng nhìn lại món đồ chơi đầu tiên đã gắn liền với tuổi thơ của biết bao nhiêu thế hệ game thủ, khẩu súng nhựa "bắn vịt" huyền thoại.

Lịch sử ra đời

Thực tế thì những trò chơi nơi bạn sử dụng những món vũ khí giả để ngắm bắn trúng đích chẳng phải mới mẻ gì, và NES Zapper cũng không phải sản phẩm đầu tiên ứng dụng tính năng này. Ngay từ những năm 30 của thế kỷ XX, những cỗ máy chơi game cơ học đặt tại các trung tâm thương mại đã có tính năng gameplay y hệt chẳng khác gì súng bắn vịt của NES. Lấy ví dụ Ray-O-Lite của hãng Seeburg, một công ty chuyên sản xuất những máy jukebox chơi nhạc theo yêu cầu, ra mắt năm 1936 dưới đây:

Về cơ bản, nó chẳng khác gì Duck Hunt, chỉ khác là thay vì màn hình TV, một chiếc hộp gỗ với hệ thống cơ khí bên trong sẽ điều khiển chú vịt chạy ngang "màn hình", và bạn sẽ phải bắn trúng chú vịt đang chạy ngang này để ăn điểm. Đây chính là trò chơi đã tạo ra ý tưởng để Nintendo làm ra phiên bản Duck Hunt huyền thoại, với cách chơi y hệt, chỉ khác ở chỗ phần mềm cùng với bộ xử lý máy tính sẽ khiến cho chú vịt bay theo quỹ đạo không thể tính toán trước, làm khó cho người chơi hơn so với một đường thẳng băng như cỗ máy 50 năm trước đó mà thôi.

Đến khi NES chính thức ra mắt, khẩu súng nhựa Zapper được ra mắt cùng những game huyền thoại như Duck Hunt hay Hogan's Alley. Cả hai tựa game đó đều vô cùng quen thuộc với người Việt. Một trò là bắn vịt, game còn lại bắt bạn phải hạ gục nhanh những tên gangster trong khi không được "bắn" nhầm viên sỹ quan cảnh sát và cô nàng nhân vật vô tội vô tình lọt vào tầm ngắm.

Được ra mắt vào ngày 18/02/1984, khẩu súng Zapper đầu tiên chỉ hỗ trợ 1 game mang tên Wild Gunman, hình dáng của nó cũng khác rất nhiều so với món đồ chơi mang hình dáng công nghệ cao như chúng ta từng biết đến. Đầu tiên, nó không khác một tý gì những khẩu revolver 6 viên mà cao bồi viễn tây hay dùng cả.

Thế nhưng đến khi ra mắt tại thị trường Mỹ, nó được mang trong mình dáng vẻ chẳng khác gì vừa bước ra từ bộ phim Star Wars. Lý do rất đơn giản, tại Mỹ, những đạo luật quản lý vũ khí nghiêm ngặt hơn rất nhiều:

Tuy nhiên rắc rối không chỉ dừng lại ở đây. Sau khi ra mắt tại Mỹ vào tháng 10/1985, nhiều người đã bày tỏ mối lo ngại rằng khẩu súng Zapper của NES có màu xám rất dễ nhầm lẫn với những vũ khí thật, và thế là ngay lập tức, Nintendo bị một đạo luật liên bang ép phải thay đổi. Màu xám bị chuyển thành màu da cam, và đến giờ thực sự nó giống một món đồ chơi hơn trước rất nhiều.

Thế nó hoạt động như thế nào?

Hóa ra, màn hình TV đèn hình của chúng ta thuở xưa hoàn toàn chẳng có chút tác dụng gì trong quá trình nhận diện vị trí khẩu súng của bạn đang chĩa vào đâu trên màn hình. Mà thay vào đó, Nintendo đã tạo nên món đồ chơi ấn tượng nhất đối với thế hệ 8x cũng như 9x bằng cách này đây.

Lấy ví dụ Duck Hunt, tựa game bắn vịt huyền thoại ai cũng biết đến. Khi bạn bóp cò súng, màn hình sẽ tối đen trong 1 khung hình duy nhất. Màn hình chuyển sang màu đen để giúp cảm biến ánh sáng bên trong khẩu súng được tinh chỉnh lại. Đến khung hình tiếp theo, một ô vuông màu trắng ở đúng vị trí chú vịt trong khung hình trước đó hiện ra, cho phép cảm biến của Zapper nhận diện.

Nếu cảm biến ở đúng vị trí ô vuông màu trắng, con vịt sẽ bị hạ gục và rơi xuống. Nếu không, game sẽ coi bạn đã bắn trượt vì cảm biến chỉ "nhìn" thấy màu đen, và chú cún sẽ trồi lên... cười vào mặt bạn.

Đó là trong lúc bạn chơi với 1 chú vịt. Vậy còn hai chú vịt thì sao? Rất đơn giản, Nintendo đưa vào một khung hình thứ 3, lúc này sẽ có hai ô vuông trắng với tính năng tương tự như khi chỉ có 1 chú vịt xuất hiện. Nếu bạn "bắn" đúng vào vị trí hai ô vuông trắng, bạn thắng cuộc.

Giờ đây khi nghe thì có vẻ vô cùng đơn giản vì khẩu súng Zapper chỉ có đúng một nhiệm vụ "đọc" ánh sáng trắng và đen, thế nhưng vào thời điểm chúng ta là những đứa trẻ, thì nó chẳng phải là một trong những món đồ chơi "chất" nhất hay sao?

Câu hỏi tiếp theo là, nếu đây chỉ là một công cụ đọc ánh sáng, thì nếu thích chơi lầy, chiếu đèn pin vào súng, chúng ta có "bách phát bách trúng" hay không? Câu trả lời là có thể. Tuy nhiên bạn sẽ phải bật đèn pin đúng thời điểm ô vuông trắng xuất hiện trên màn hình vì Zapper buộc phải "nhìn" được màu đen trước khi thấy ánh sáng trắng để ghi nhớ vị trí mà game thủ tương tác súng với màn hình. Bằng không, bạn vẫn sẽ bắn trượt mà thôi.

Một điều cần ghi nhớ, NES Zapper không thể hoạt động trên màn hình mỏng công nghệ LCD, LED hay Plasma vì những màn hình này có độ trễ lớn, khiến cho quá trình chuyển frame hình không thể diễn ra nhanh như trên màn hình CRT được. Chính điều này cũng khiến cho Zapper trở thành một phần quá khứ đẹp đẽ mà giờ đây bạn sẽ phải rất vất vả để tìm lại.