Trong vũ trụ võ hiệp rộng lớn của nhà văn Kim Dung, tồn tại những "khoảng trống" lịch sử đầy mê hoặc, nơi trí tưởng tượng của độc giả có thể bay bổng để kết nối số phận của các nhân vật. Một trong những giả thuyết hấp dẫn và dai dẳng nhất chính là tin đồn: Thần Điêu Đại Hiệp Dương Quá chính là người đã sáng lập hoặc phát triển Minh Giáo ở Trung Nguyên để rồi trở thành thế lực hùng mạnh trong Ỷ Thiên Đồ Long Ký.

Trong suốt nhiều thập kỷ, từ các diễn đàn lớn ở Trung Quốc như HUPU, Weibo... đến các hội nhóm người hâm mộ tại Việt Nam, giả thuyết này vẫn luôn là chủ đề tranh luận sôi nổi. Dù Kim Dung chưa bao giờ lên tiếng xác nhận, nhưng những manh mối ông cài cắm trong tác phẩm đã tạo ra một "giai thoại văn học" đầy logic và vô cùng thuyết phục.

Hoàng Sam Nữ Tử - Nhân vật mở ra bí ẩn

Bằng chứng đanh thép nhất cho giả thuyết này đến từ nhân vật Hoàng Sam Nữ Tử, người đã được xác nhận là hậu nhân của Dương Quá và Tiểu Long Nữ. Ở cuối "Ỷ Thiên Đồ Long Ký", sự xuất hiện của cô không chỉ giải vây cho Cái Bang và Trương Vô Kỵ mà còn hé lộ một quyền lực đáng kinh ngạc. Cô có thể dễ dàng ra lệnh cho các cao thủ Ngũ Hành Kỳ của Minh Giáo, và họ đều răm rắp tuân theo với một sự kính cẩn tuyệt đối.

Câu hỏi lớn được đặt ra: Tại sao một tổ chức hùng mạnh, nội bộ phức tạp như Minh Giáo lại phải cúi đầu trước một cô gái trẻ không rõ lai lịch? Đã có rất nhiều lời giải thích được đưa ra, ví dụ như ân tình của của các trưởng bối của cô đối với Minh giáo, hay thậm chí cô từng là một nhân vật có vai vế trong giáo. Bởi lẽ, các kỳ trong Minh giáo tuy ít được đề cập, nhưng đều có những cá tính riêng. Nếu không phải Giáo chủ, rất khó để buộc họ tuân lệnh tuyệt đối.

Sự tương đồng về lý tưởng và khí chất của Dương Quá và Minh giáo

Nếu xét về mục tiêu và bản chất, Dương Quá và Minh Giáo dường như là "tri kỷ". Cả cuộc đời sau này của Thần Điêu Đại Hiệp gắn liền với cuộc chiến chống quân Mông Cổ xâm lược. Một trong những biểu hiện rõ nhất chính là khi Dương Quá dùng phi thạch giết chết Đại hãn Mông Kha tại thành Tương Dương, một chiến công vang dội làm thay đổi cục diện chiến trường.

Trùng hợp thay, tôn chỉ cốt lõi của Minh Giáo trong "Ỷ Thiên Đồ Long Ký" cũng chính là "đánh đuổi Thát đát, khôi phục Trung Hoa". Lý tưởng ái quốc này chính là sợi dây liên kết vô hình nhưng vô cùng bền chặt giữa hai thế lực.

Bên cạnh đó, tính cách "nửa chính nửa tà", hành sự ngông cuồng, không câu nệ lễ giáo của Dương Quá thời trẻ rất tương đồng với hình ảnh của Minh Giáo trong mắt võ lâm Trung Nguyên. Họ bị gọi là "ma giáo" không chỉ vì nguồn gốc từ Tây Vực mà còn vì hành tung bí ẩn, quy tắc khác biệt, sẵn sàng phá vỡ mọi khuôn phép.

Sự sáng tạo võ học của Dương Quá và Minh giáo

Nếu trước thời Ỷ Thiên Đồ Long Ký, hầu hết các môn võ đều được nhắc đến ít nhiều từ tận giai đoạn Thiên Long Bát Bộ, hay dựa trên Cửu Dương Thần Công và Cửu Âm Chân Kinh, thì Minh giáo lại có một bộ võ học riêng biệt: Càn Khôn Đại Na Di. Nhiều ý kiến cho rằng môn võ học này xuất xứ từ Ba Tư, tương tự như Thánh Hỏa Lệnh. Nhưng khi các hộ pháp của Minh giáo Ba Tư đến đón Tiểu Chiêu cũng như giao chiến với Vô Kỵ, không ai trong số họ thi triển được Càn Khôn Đại Na Di.

Môn võ công này, được nhắc đến duy nhất trong Ỷ Thiên và sau đó không còn tương truyền. Tương tự như Ảm Nhiên Tiêu Hồn Chưởng của Dương Quá, có thể nói đây là võ công "độc quyền". Và từ đó, trở thành một dây liên kết cho giả thuyết này vì bản thân "Quá nhi" cũng có tư chất hơn người và việc sáng tạo nhiều môn võ công với ông không hề khó.

Khi lịch sử võ lâm có một "khoảng lặng"

Giữa cái kết của "Thần Điêu Hiệp Lữ" (khoảng năm 1259) và khởi đầu của "Ỷ Thiên Đồ Long Ký" (khoảng 100 năm sau) là một khoảng trống lịch sử. Đây là thời kỳ nhà Nguyên thiết lập ách đô hộ lên toàn cõi Trung Hoa. Khoảng thời gian này hoàn toàn đủ để một nhân vật đã quy ẩn giang hồ như Dương Quá, với võ công siêu phàm và tấm lòng hiệp nghĩa, âm thầm gây dựng một thế lực kháng chiến.

Tuy nhiên, vẫn có những phản biện

Tất nhiên, giả thuyết nào cũng có những lỗ hổng. Nguyên tác của Kim Dung đã ghi rất rõ, Minh Giáo (Mani giáo) có nguồn gốc từ Ba Tư, du nhập vào Trung Hoa từ thời nhà Đường và từng có một giáo chủ nổi tiếng là Phương Lạp thời Bắc Tống. Điều này có nghĩa Dương Quá không thể là người "sáng lập" từ đầu. Hơn nữa, sau khi đoàn tụ với Tiểu Long Nữ, tâm nguyện lớn nhất của ông là được sống một cuộc đời tự do tự tại. Việc gánh vác một tổ chức phức tạp dường như đi ngược lại với mong muốn đó.

Nhưng bản thân Dương Quá - Cô Long đều là những người sẵn sàng đặt đại nghĩa lên đầu. Chính vì vậy, có thể "Quá nhi" không phải người sáng lập Minh giáo, nhưng giả thuyết ông là người giúp phát triển Minh giáo ở Trung Nguyên hoàn toàn là khả thi.

Có thể Dương Quá thực sự có liên hệ lớn với Minh giáo

Có thể sau khi quy ẩn, ông đã dùng danh tiếng và sức mạnh của mình để tập hợp những người yêu nước, dựa trên nền tảng còn sót lại của Minh Giáo cũ để xây dựng nên một tổ chức mới có quy củ, sức mạnh và chung một lý tưởng. Vai trò của ông có thể là một vị Giáo chủ đời đầu của thời kỳ mới hoặc một nhà lãnh đạo tinh thần tối cao.

Giả thuyết này vừa giải thích được uy quyền của Hoàng Sam nữ tử, vừa phù hợp với bối cảnh lịch sử, lại không hề mâu thuẫn với các chi tiết về nguồn gốc Minh Giáo mà Kim Dung đã viết. Nó là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của các tác phẩm kinh điển, nơi những "khoảng lặng" của tác giả lại trở thành không gian vô tận cho trí tưởng tượng của độc giả, giúp cho thế giới võ hiệp ấy mãi mãi hấp dẫn và đầy bí ẩn.