Android đại loạn, vì đâu nên nỗi?

Android, một trong những "hiện tượng" lớn của ngành công nghiệp phần mềm trong mười năm trở lại đây. Sự lớn mạnh của Android đánh dấu cho giai đoạn trưởng thành của hệ điều hành trên các thiết bị di động.

Có thể ngay trong lúc này, Android đang tỏ ra mình là "bất khả chiến bại" với tăng trưởng trên 800% năm 2010. Thế nhưng tiềm ẩn ngay trong những con số tăng trưởng mà bất kỳ một sản phẩm nào cũng phải mơ ước, Android vẫn tồn tại những điểm yếu chết người. Mà nếu như Google không đưa ra được những động thái thích hợp để sửa chữa và ra tay thật quyết liệt, thì rất có thể trong một tương lai không xa, chúng ta sẽ chứng kiến thêm cú ngã của một người khổng lồ nữa. Người khổng lồ Android. GenK.vn sẽ giúp bạn có được một cái nhìn "trong cuộc" hơn về câu chuyện của Android.

Trước hết, có lẽ cũng nên nhắc lại đôi chút về lịch sử ra đời của Android. Câu chuyện này bắt đầu từ khi đối thủ chính của Android: iOS ra đời vào năm 2007. Thời kỳ đó, hệ điều hành cho các thiết bị di động còn là một thị trường tương đối bình yên. Symbian nắm vị trí thống trị, WinMo vững vàng ở phân khúc smartphone màn hình cảm ứng, BlackBerry OS quanh quẩn trên "sân nhà". Nhưng "đời không êm trôi", sự nổi lên của iOS đã đảo lộn trật tự đó và nạn nhân đầu tiên của iOS là WinMo. 

Nếu như mọi chuyện chỉ dừng ở đó thì có lẽ sẽ chẳng ai thắc mắc gì. Tất cả đều hài lòng với sự thất bại của WinMo, nói cho cùng WinMo là một sản phẩm đã quá lỗi thời, xứng đáng bị gạt bỏ vì sự tiến bộ của xã hội. Thế nhưng tốc độ phát triển của iPhone đã khiến tất cả các bên có liên quan, trừ Apple, tỏ ra lo lắng. iPhone của Apple là một sản phẩm tuyệt vời, lợi nhuận mà nó đem về cho Apple thực sự khổng lồ. 

Thế nhưng vấn đề là ở chỗ, iPhone là một nền tảng đóng mà mục đích duy nhất của nó đó là thu lợi về cho Apple. Các bên thứ 3 lấy về được vô cùng ít lợi nhuận từ sự ra đời của iPhone. Tất cả các nguồn thu chính của iPhone như iOS, AppStore, quảng cáo trên iPhone, lợi nhuận bán máy, tất cả đều chảy vào túi Apple. Có thể bạn sẽ thắc mắc: chẳng lẽ iPhone lại có thể đem lại lợi nhuận cho các hãng khác ngoài Apple? Sự thực đúng là như vậy, và cũng đúng với tất cả nền tảng di động khác. WinMo, Symbian... tất cả đều đảm bảo một môi trường "cộng sinh" nơi mọi người đều được hưởng lợi. Ai cũng có thể phát triển smartphone chạy Symbian hay WinMo, miễn là họ chịu trả tiền cho Microsoft hay Nokia. Điều này dẫn đến ai ai cũng có thể kiếm tiền trên 2 nền tảng này. 

Nhưng iOS thì là sản phẩm độc quyền của Apple, nếu iOS thống trị, thì không một bên thứ 3 nào khác được lợi, ngoài Apple và những đồng sự của Apple. Như AT&T chẳng hạn.

Ai cũng sợ rằng nếu như quyền kiểm soát và thao túng thị trường được trao vào tay một trong những nhà lãnh đạo độc đoán và cứng đầu nhất thế giới: Steve Jobs, thì tất cả sẽ chịu những tổn thất nặng nề. 

Không chịu khoanh tay ngồi chờ một tương lai đen tối đang lù lù tiến đến, Google tập hợp lại cùng 33 nhà sản xuất phần cứng, phần mềm và chất bán dẫn trên toàn thế giới để thành lập một liên minh mang tên Open Handset Alliance (Liên minh thiết bị cầm tay mở-OHA). OHA ra đời với mục tiêu là làm một điều gì đó để ngăn chặn Apple, ngăn chặn iPhone tiến xa hơn.

Để thực hiện mục tiêu đó, họ quyết định phát triển một hệ điều hành để làm đối trọng với iOS. Và Android, hệ điều hành cho các thiết bị di động được Google mua lại trước đó, đã được chọn để trở thành hạt nhân của dự án.

Và Android đã ra đời như thế, và tất các thành viên của OHA đều nhất trí một điểm rằng, mục tiêu chính của Android sẽ là cạnh tranh, chặn đứng, và nếu có thể thì là tiêu diệt hoàn toàn iOS. Với mục tiêu ban đầu như thế, Android sẽ phải đi ngược lại những gì iOS đang làm.

Khi đã "qua mặt" iOS, Google đứng từ trên đỉnh cao chiến thắng, nhìn lại đứa con của mình và thảng thốt nhận ra rằng Android giờ đây đang đại loạn. Tất cả là hậu quả của việc Google đã bỏ qua quá nhiều nguyên tắc, bất chấp tất cả để hạ gục Apple. Đứng đầu thị trường về doanh số nhưng sự phân hóa, thiếu qui chuẩn của các thiết bị chạy Android đang bộc lộ những yếu điểm không thể chối cãi.

Và bước đi đầu tiên đến với thảm họa của Android bắt nguồn từ câu chuyện phần mềm.

Sự phân hóa về phiên bản khiến thị trường Android trở nên rắc rối.

Sự chậm trễ trong việc cập nhật phần mềm của các nhà sản xuất có nhiều lý do, nhưng tự chung lại nguyên nhân chính chỉ là do Google cập nhật Android quá nhanh, 1 năm có đến 2 bản cập nhật lớn khiến nhà sản xuất thiết bị "không kịp thở". Và các giao diện của nhà sản xuất phải được hiệu chỉnh lại để phù hợp với phiên bản mới. HTC Sense 2.0 có thể làm việc rất tốt trên Android 2.2, nhưng khi lên Android 2.3, nếu muốn Sense hoạt động, HTC phải bỏ thời gian ra chỉnh sửa nó. Điều này cũng diễn ra tương tự ở các nhà sản xuất khác, Motorola, Samsung, LG đều có một giao diện riêng cho sản phẩm của mình. Và trong cuộc chạy đua phần cứng, việc cập nhật cho 1 sản phẩm cũ còn đắt hơn chi phí thiết kế một sản phẩm mới. Vì thế người ta chẳng buồn cập nhật, mà chỉ đơn giản là làm luôn ra 1 sản phẩm khác và đem tiếp thị, mặc người sử dụng mắc kẹt với những phiên bản phần mềm cũ kỹ.

Phần cứng ly tán

Phân hóa trong phần mềm đã tồi tệ, phân hóa trong phần cứng còn khó chịu hơn. Vì Android là HĐH mở nên ai cũng có thể sản xuất 1 smartphone chạy Android. Có nghĩa là bạn sẽ có rất nhiều lựa chọn về phần cứng, chip 600Mhz hay 1Ghz, thậm chí là lõi kép, RAM 512Mb hay 1Gb, bàn phím cứng hay không đều không thành vấn đề. 

Sự khác biệt quá lớn về phần cứng giữa các model chạy Android đã trở thành rào cản đối với các nhà phát triển.

Điều này lại dẫn tới 1 hệ quả khác, đó là 1 phần mềm (game chẳng hạn) có thể chạy rất tốt trên 1 thiết bị, nhưng sang 1 thiết bị khác, có sức mạnh phần cứng tương đương (thậm chí là mạnh hơn), thì lại không thể hoạt động được. Lý do là vì kiến trúc xử lý không hỗ trợ. Vì thế khi viết 1 game cho Android, nhà phát hành game sẽ phải viết game cho 4,5 hệ thống xử lý khác nhau, dẫn tới chi phí và thời gian phát triển tăng vọt. 

Điều này giải thích vì sao rất nhiều game hay trên iOS không được hoặc được chuyển về Android một cách nhỏ giọt. Nếu bạn đã từng thấy ghen tị khi nhìn bạn bè mình chơi game trên iPhone 4 mà chiếc siêu smartphone chạy Android của bạn lại không có trò chơi đó, thì bây giờ bạn đã biết đổ lỗi cho ai rồi đấy.

Và điều nguy hiểm hơn nữa, là những vấn đề kể trên sẽ không tự khắc phục mà chúng chỉ có xu hướng càng ngày càng trở nên trầm trọng. Tính phức tạp và phân hóa của thị trường Android sẽ tăng cùng với số lượng model Android được tung ra thị trường.

Sự tăng tiến này dẫn đến một hiệu ứng dây chuyền: Android phát triển càng nhanh, các sản phẩm được tung ra càng nhiều thì sự phân hóa càng sâu sắc và rõ rệt, kết quả là các nhà sản xuất sẽ càng cảm thấy "thối chí" khi việc phát triển phần mềm cho Android quá phức tạp. Và bên chịu thiệt nhất tất nhiên vẫn là người sử dụng.

Đó là còn chưa kể đến việc Google thả nổi Android đến mức những nhà sản xuất thiết bị chạy Android có thể thoải mái "mổ xẻ" thêm thắt Android tùy ý thích.  Và các nhà sản xuất không bỏ lỡ cơ hội này để phủ lên Android những giao diện của hãng mình. HTC có Sense, Samsung có TouchWiz, Motorola có Blur.... 

Người sử dụng thì không cần biết lý do vì sao smartphone đó không ổn định, họ chỉ cần biết rằng nó chạy Android và nó đơ mỗi phút 2 lần. Những sự cố đáng tiếc như thế ảnh hưởng rất lớn đến hình tượng cũng như chất lượng của Android, một vấn đề mà Google không thể không lưu tâm.

Lời kết

Tuy nhiên, nói rằng Android sẽ vấp ngã từ đây là còn quá sớm, nguy cơ là có thật, nhưng giải pháp cũng không thiếu. Bản thân tôi cũng không nghĩ Google sẽ chịu "buông xuôi" trước thử thách này. Việc Google sẽ ứng xử ra sao với "loạn Android" cũng là một câu chuyện không kém phần thú vị, nhưng lại không nằm trong khuôn khổ của bài viết này. Với tư cách là một người sử dụng Android, tôi chỉ biết hi vọng Google có thể tìm được 1 giải pháp có lợi cho người sử dụng cũng như nhà phát triển. Nếu Android có thể vượt qua thử thách này, nó sẽ thực sự trở thành một HĐH "bất khả chiến bại".

"Lửa thử vàng, gian nan thử sức"  - chúng ta hãy cùng chờ xem sao.