Nếu nói về nguồn gốc của Lễ tình nhân, các chuyên gia cho rằng điều đó rất phức tạp. Ngày nay ý nghĩa của Lễ tình nhân gắn liền với tình yêu và sự lãng mạn, khiến người ta liên tưởng đến những hộp chocolate, những bó hoa, bữa tối lãng mạn.
Và đối với trẻ em, đây là dịp họ được ăn chocolate thỏa thích, mang quà ở nhà đến trường khoe với bạn bè. Nhưng nếu đi sâu vào lịch sử ngày 14/2, mọi thứ khá u ám và đen tối.
Không phải ai cũng biết lịch sử ngày Valentine. Các nhà sử học, khoa học nổi tiếng cũng tranh chấp về chi tiết ngày lễ này. Song, có một lý thuyết được nhiều người chấp nhận nhất từ La Mã cổ đại đến Trung cổ hay thời hiện đại.
Ngày 14/2 được đặt theo tên của Tháng Valentine. Theo New York Times , ngày lễ này dựa trên sự kết hợp giữa hai người đàn ông. Có hai người tên Valentine bị Hoàng đế La Mã Claudius II hành quyết vào ngày 14/2 (mặc dù khác năm) vào thế kỷ thứ 3.
Thời điểm đó, công chúng cho rằng Giáo hội Công giáo có thể đã thành lập Ngày Thánh Valentine để tôn vinh những người đàn ông này, những người mà họ tin là những người tử vì đạo.
Ngày Lễ tình nhân bắt nguồn từ câu chuyện Thánh Valentine bị hành hình.
Một trong hai người đàn ông là Thánh Valentine của Terni đã bí mật tổ chức đám cưới cho những người lính La Mã trái với mong muốn của hoàng đế, điều đó làm ông trở thành người đại diện cho tình yêu.
Một câu chuyện khác liên quan đến việc thực hành viết thư tình cho người yêu của người hiện đại. Dân gian truyền miệng thông tin Thánh Valentine đã viết lời chúc “lễ tình nhân” đầu tiên cho một cô gái trẻ mà ông đã dạy kèm và đem lòng yêu trong thời gian ông bị cầm tù.
Theo The History Channel , trước khi qua đời, ông đã viết cho bạn gái lá thư có chữ ký “From your Valentine”, đây vẫn là một cụm từ được sử dụng phổ biến cho đến ngày nay.
Nhưng những giai thoại lãng mạn này chỉ là truyền thuyết. Rất ít thông tin lịch sử được biết về các vị tử đạo có tên là Thánh Valentine. Đến nỗi, vào năm 1969, Giáo hội Công giáo La Mã loại bỏ ngày lễ này khỏi lịch của mình, mặc dù Thánh Valentine vẫn được công nhận là một vị thánh.
Hiện nay, Lễ tình nhân là dịp để các cặp tình nhân bày tỏ tình cảm. Nhưng thực tế ngày lễ này trước đây không tượng trưng cho tình yêu cho đến thời Trung cổ. Người làm thay đổi cái nhìn của công chúng với ngày Lễ tình nhân là nhà thơ Geoffrey Chaucer.
Cố học giả Jack B. Oruch, giáo sư tiếng Anh của Đại học Kansas, đã xác định rằng Chaucer là người đầu tiên liên kết tình yêu với Thánh Valentine trong các tác phẩm của ông từ thế kỷ 14, gồm The Parliament of Fowls và The Complaint of Mars.
Do đó, Oruch tuyên bố Chaucer đã "phát minh" ra Lễ tình nhân, giúp ngày lễ trở thành dịp kỷ niệm như chúng ta biết ngày nay.
Jack B. Oruch là người góp phần đưa ngày 14/2 trở thành dịp lễ dành cho các cặp tình nhân.
Vào thời điểm Chaucer viết bài thơ tình, ngày 14/2 cũng tình cờ được coi là ngày đầu tiên của mùa xuân ở Anh, vì đó là thời điểm bắt đầu mùa giao phối của loài chim. Việc này hoàn toàn thích hợp cho lễ kỷ niệm mang ý nghĩa tình cảm.
Trên thực tế, The Parliament of Fowls của Chaucer hoàn toàn nói về những con chim (mặc dù là những con được nhân hóa trong bài thơ) tụ tập để chọn bạn tình. Việc nhân hóa vô hình trung được đại đa số công chúng công nhận và mặc định là bài thơ dùng thể hiện tình cảm.
Từ những bài thơ của Chaucer, đại văn hào Shakespeare sau đó đã phổ biến ngày lễ kỷ niệm này trong các tác phẩm văn học. Chẳng mấy chốc, mọi người bắt đầu viết và trao đổi những bức thư tình để kỷ niệm ngày Lễ tình nhân, theo New York Times.
Giữa thế kỷ 19 đánh dấu sự khởi đầu của việc ngày Lễ tình nhân được thương mại hóa như hiện nay. Đàn ông thời Victoria tán tỉnh phụ nữ bằng hoa. Richard Cadbury đã tạo ra hộp chocolate hình trái tim đầu tiên. Công ty bánh kẹo New England bắt đầu tung ra phiên bản đầu tiên của Conversation Hearts.
Cũng trong khoảng thời gian này, Esther Howland - người được mệnh danh là mẹ đẻ của lễ tình nhân ở Mỹ - lúc đó chỉ ngoài 20 tuổi đã phổ biến phong tục mừng lễ tình nhân kiểu Anh tại xứ cờ Hoa. Bà sáng tạo và tạo ra những tấm thiệp phức tạp có giá cả phải chăng và làm Lễ tình nhân ngày càng ý nghĩa trong mắt nhiều người.
Thần Cupid là một trong những vị thần không thể thiếu dịp Valentine.
Đầu những năm 1910, một công ty Mỹ bắt đầu phân phối "thiệp ngày lễ tình nhân" chính thức. Từ đó, lịch sử hoàn toàn thay đổi. Ngày lễ tình nhân không chỉ phổ biến ở Mỹ mà lan rộng toàn thế giới.
Ngoài vị thánh tên Valentine, ngày Lễ tình nhân còn có sự xuất hiện của Thần Cupid (Thần Tình yêu) - vị thần mang hình hành đứa trẻ mang đôi cánh thường xuất hiện trong các tấm thiệp, quà tặng liên quan đến Lễ tình nhân.
Trong thần thoại La Mã, Cupid là con trai của Venus, nữ thần tình yêu và sắc đẹp. Anh nổi tiếng với việc bắn tên vào cả thần thánh và con người, khiến họ yêu nhau ngay lập tức.
Mặc dù không rõ chính xác khi nào thần Cupid được đưa vào câu chuyện ngày Lễ tình nhân, nhưng Cupid là biểu tượng không thể thiếu khác dùng để thể hiện tình yêu giữa các cặp tình nhân.