Xuyên suốt chiều dài lịch sử thế giới giải trí tương tác, game thủ chúng ta đã được chứng kiến sự chuyển mình của vô số series game, từ một sản phẩm quen thuộc ban đầu sang một tựa gần như tập trung hoàn toàn vào chất hành động. Đôi khi sự thay đổi này nhằm hướng tới những bộ phận game thủ mới, nhưng đôi khi đơn giản chỉ là để bản thân hòa nhập hơn với lối chơi của thế giới game hiện đại. Nhưng trong không ít trường hợp như vậy, sự thay đổi này thường đi cùng với lời buộc tội làm mất gốc, mất giá trị cốt lõi của dòng game.
Những cái tên tiêu biểu về sự thay đổi sang hướng hành động này có thể nói tới Resident Evil, từ một tựa game kinh dị sống còn sang một bom tấn với chất hành động. Hay Mass Effect, từ một sản phẩm RPG khoa học viễn tưởng đến một tựa game đòi hỏi kỹ năng tay súng hơn là những phép tính cho việc lên cấp. Và chúng đều mang cả những mặt lợi và mặt hại khi chuyển hướng sang phong cách hành động.
Đối với Mass Effect
Tựa game đầu điên của series Mass Effect mang yếu tố RPG hơn rất nhiều hai sản phẩm còn lại. Ở đó, điểm Talent có thể sử dụng dựa trên các loại vũ khí, giáp trụ cho các lớp nhân vật khác nhau. Những kỹ năng cũng rất đa dạng và hoàn toàn có thể phát triển hơn nữa qua việc cộng điểm ở mỗi lần lên cấp. Đến Mass Effect 2, tựa game này bắt đầu con đường tập trung hơn vào chất hành động cũng như đơn giản hóa việc tùy chỉnh nhân vật – một yếu tố cơ bản của thể loại RPG.
Tưởng như đây một nước đi sai của Bioware, nhưng thực chất nó đã đưa dòng game Mass Effect lên một nấc thang thành công mới. Mass Effect 2 mang tới một phong cách chiến đấu đơn giản nhưng liên kết rất chặt chẽ, bên cạnh sự tập trung hơn vào khả năng của từng lớp nhân vật mà không bắt người chơi phải đau đầu với những con số, phép tính trong game.
Nhiều người cho rằng việc tính toán chỉ số cho nhân vật là một phần không thể thiếu và giúp các sản phẩm RPG cổ điển thành công, nhưng thực tế với một sản phẩm tập trung nhiều hơn vào mối quan hệ giữa các nhân vật và các quyết định dạng đúng/sai, phải/trái như Mass Effect thì hướng tối giản này lại giúp người chơi dễ dàng nhập tâm vào cốt truyện. Chẳng thế mà những nhiệm vụ xây dựng lòng trung thành hay các cuộc nói chuyện mang tính chất tình cảm đã đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình trải nghiệm Mass Effect 2 của game thủ. Ngay cả khi dòng game đạt tới phiên bản thứ 3, người chơi vẫn thấy được chất RPG hấp dẫn nhưng không quá phức tạp trong game.
Hơn nữa, Mass Effect là dòng game đề cao một cốt truyện có chiều sâu, và sự loại bỏ những mặt phức tạp cũng như hướng tới chất hành động đơn giản làm cho game thủ tập trung hơn nhiều các tình tiết, diễn biến đang xảy ra trong game. Tất cả chỉ chứng mình một điều, Mass Effect là dòng game biểu tượng cho sự thành công khi hướng tới chất hành động nhiều hơn.
Đối với Resident Evil
Dòng game kinh dị sống còn mang điểm mạnh cũng như chính cái tên của mình, đó là cái không khí căng thẳng và đáng sợ mà nó mang lại. Nhưng thật không may là cảm nhận này lại có thể bị xóa nhòa bởi chất hành động. Vào thời kỳ đầu của mình, dòng game Resident Evil tách biệt mình với các sản phẩm cùng loại bởi yếu tố giải đố thú vị cùng một bối cảnh kinh dị đậm nét.
Rồi sau đó vài năm, Resident Evil 4 xuất hiện và trở thành tựa game đầu tiên tập trung hơn vào lối chơi hành động. Tuy nhiên, Resident Evil 4 vẫn bám sát cái nền tảng kinh dị mà những người đi trước để lại. Ở đó vẫn còn những trường đoạn khiến người chơi phải kinh hãi khi sát cánh cùng Leon dù cơ chế điều khiển có linh hoạt hơn hay ngay cả một góc quay camera ngang vai vẫn dễ dàng làm hài lòng những fan trung thành lâu năm.
Theo sau đó Resident Evil 5 và Resident Evil 6, hai sản phẩm lấy chất hành động của phiên bản thứ tư làm tiền đề. Mặc dù vẫn có khá nhiều game thủ yêu thích hướng đi này nhưng thực tế, được thấy lại cái cảm giác ngày nào của Resident Evil thời kỳ đầu vẫn là mong muốn của đại đa số người hâm mộ. Thiếu đi những yếu tố kinh dị cổ điển đó, rất nhiều người chơi đã nghi ngại rằng sẽ chẳng bao giờ còn một tựa Resident Evil kinh dị nữa.
Đối với Dead Space
Nói tới thế giới kinh dị sống còn thời hiện đại, dòng game Dead Space chính là một trận mưa rào cho cái nắng hạn của cộng đồng người hâm mộ yêu kinh dị. Những hành lang hẹp của con tàu không gian USG Ishimura đã mang tới một bầu không khí vô cùng lạnh lẽo, đáng sợ mà sẽ làm bất cứ bộ thần kinh thép nào cũng phải nhảy dựng sau mỗi tiếng động. Dead Space không hề có ý định che giấu chất hành động song hành cũng yếu tố kinh dị cực kỳ đậm nét ngay từ phiên bản đầu nhưng thực tế theo đại đa số đánh giá, game vẫn còn một chút vấn đề về nhịp độ trong game.
Và với sự đổ bộ của Dead Space 2, tất cả được hoàn thiện với đỉnh cao của cả chất hành động lẫn kinh dị. Không khí nay đã đáng sợ hơn rất nhiều phiên bản đầu khi người chơi sẽ hiếm có một giây phút để ngăn cản sự sợ hãi xâm lấn tâm trí hay có thời gian để điều chỉnh nhịp tim chậm lại. Phần đầu tiên mang tới một nhịp độ chậm và hù dọa người chơi có phương pháp, nhưng phiên bản thứ hai còn làm cái chất căng thẳng tột độ lên cao hơn.
Ba dòng game ở trên là ba ví dụ cho những mặt khác nhau khi tiếp thu chất hành động với một Mass Effect chuyển hướng hành động thành công, một Resident Evil chuyển hướng hành động nhưng gây tranh cãi và một Dead Space thì hòa hợp cả hai yếu tố cốt lõi và hành động ngay từ ban đầu. Mặc dù hầu hết cứ mỗi khi một tựa game nào đó thay đổi là đều nhận được ít nhiều phê bình hoặc tranh cãi. Nhưng thực tế, một vài ví dụ đã cho thấy thuần hành động không phải lúc nào cũng hủy hoại cái chất kinh dị hay nhập vai của dòng game, nó chỉ xảy ra khi người ta không biết công thức để hòa hợp nó lại mà thôi.
Và một khi đã tìm ra được công thức đó trong tay, chất hành động lại mang tới nhiều cái lợi hơn người ta tưởng, như nhịp độ game liền mạch, dễ nắm bắt hay tập trung hơn vào cốt truyện. Tất cả mọi thứ từ ảo tới thật đều có hai mặt của nó, và biết tận dụng nó thế nào để mang lại cái lợi tốt nhất mới thực sự là thức thời.
Theo Gameinformer