Từ nhiều năm nay, Trung Quốc đã nỗ lực xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn của riêng mình, nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp từ Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đối với các máy chế tạo chip. Thế nhưng nỗ lực đó của họ vừa bị dội một gáo nước lạnh.

Hãng Tokyo Electron của Nhật, nhà cung cấp lớn thứ ba thế giới về thiết bị sản xuất chất bán dẫn, cho biết họ sẽ không cung cấp cho các khách hàng Trung Quốc có tên trong danh sách đen của chính phủ Mỹ.

Một giám đốc điều hành cấp cao của công ty cho biết: "Chúng tôi sẽ không làm ăn với các khách hàng Trung Quốc, những người mà các hãng Applied Materials và Lam Research bị cấm hợp tác kinh doanh với họ." Trong đó Applied Materials và Lam Research là các nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip hàng đầu nước Mỹ, và do vậy họ không được hợp tác kinh doanh với các công ty có tên trong danh sách đen của chính phủ Mỹ.

Vị giám đốc này cho biết thêm: "Với chúng tôi, điều quan trọng là chính phủ Mỹ và cả ngành công nghiệp thấy rằng chúng tôi là một công ty ngay thẳng." Điều này dường như ám chỉ mối quan hệ lâu dài giữa Tokyo Electron với nước Mỹ từ năm 1960 cho đến nay, khi ban đầu họ là người nhập khẩu thiết bị của Mỹ.

Theo nguồn tin của Reuters, một nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip lớn khác của Nhật Bản cũng đang cân nhắc dừng xuất xưởng cho các hãng Trung Quốc có tên trong danh sách đen. "Vấn đề này vượt quá khả năng quyết định của chúng tôi." Một nguồn tin giấu tên của Reuters cho biết.

Nhiều giám đốc điều hành của các nhà cung cấp thiết bị khác cho biết, họ đang liên lạc chặt chẽ với Bộ công nghiệp Nhật Bản. "Chúng tôi không nhận được bất kỳ chỉ thị cụ thể nào từ Bộ trưởng. Chúng tôi biết rằng, chúng tôi có thể gặp rắc rối lớn nếu chúng tôi lợi dụng lệnh cấm xuất khẩu của Mỹ để mở rộng kinh doanh với Trung Quốc."

Bên trong nhà máy của Tokyo Electron tại tỉnh Miyagi.

Không lợi dụng các lệnh cấm xuất khẩu của chính phủ Mỹ

Trong khi hãng Tokyo Electron không đề cập khách hàng Trung Quốc cụ thể nào, nhưng hiện tại, nhà sản xuất chip đang được Bắc Kinh chống lưng, Fujian Jinhua Integrated Circuit là công ty có tên trong danh sách Entity List và bị cấm mua sản phẩm công nghệ từ Mỹ.

Ngoài ra, còn một số nhỏ các công ty và các tổ chức nghiên cứu của Trung Quốc cũng nằm trong "danh sách đỏ" và các công ty Mỹ được khuyến cáo nên tránh hợp tác.

Trong khi đó, HiSilicon, bộ phận thiết kế chip của Huawei lại không gặp phải vấn đề này do đơn vị này không tự sản xuất chip. Nhưng việc các nhà cung cấp không đến từ Mỹ vẫn tuân thủ lệnh cấm này có thể gây cho Huawei các rủi ro to lớn khác.

Fujian Jinhua Integrated Circuit, công ty bị Mỹ cáo buộc ăn cắp bí mật thương mại của hãng chip Micron.

Luật của Mỹ chỉ rõ, bất kỳ sản phẩm nào chứa 25% hoặc hơn hàm lượng công nghệ Mỹ trong đó sẽ là mục tiêu của lệnh hạn chế xuất khẩu từ chính phủ Mỹ. Tuy vậy, giám đốc điều hành các nhà cung cấp thiết bị của Nhật không cho biết lý do dừng cung cấp cho các công ty Trung Quốc.

"Các công ty Nhật như Tokyo Electron không phải không thể thay thế các đối thủ Mỹ và hoàn tất dây chuyền sản xuất cho Trung Quốc. Nhưng trên thực tế, đó là điều rất khó khi xem xét đến phản ứng giận dữ từ phía Mỹ." Giám đốc một nhà sản xuất chip tại Mỹ cho biết.

Sự tụt hậu của công nghệ chế tạo chip Trung Quốc

Trong số 10 nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip hàng đầu thế giới, có đến 5 công ty là của Nhật. Ngành sản xuất thiết bị chuyên dụng chế tạo chip vốn là một lĩnh vực có rất ít người  tham gia, nhưng những thiết bị này lại đóng vai trò quan trọng chiến lược đối với tất cả các nhà sản xuất bán dẫn.

Sản xuất chip liên quan đến rất nhiều quá trình khác nhau, đòi hỏi rất nhiều loại thiết bị chuyên dụng. Mỗi phân khúc này thường chỉ có một vài nhà cung cấp thống trị toàn bộ thị trường.

Tokyo Electron hiện đang kiểm soát gần 90% thị trường cung cấp lớp phủ và chất tẩy rửa microchip. Hãng đang cạnh tranh trực tiếp với các công ty Mỹ, Applied Materials và Lam Research trong một lĩnh vực khác.

Bắc Kinh đang đầu tư mạnh mẽ để tăng cường các nhà cung cấp thiết bị chip trong nước, với nỗ lực đạt được mục tiêu đáp ứng được 70% nhu cầu bán dẫn vào năm 2025. Nhưng các nguồn tin trong ngành công nghiệp cho rằng, công nghệ của các nhà cung cấp này vẫn tụt hậu xa so với thế giới, làm Trung Quốc vẫn phải phụ thuộc vào thiết bị nhập khẩu.

Theo Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức nghiên cứu chính sách của Mỹ, hiện chỉ có 16% nhu cầu bán dẫn của Trung Quốc được sản xuất ở trong nước, một nửa trong số đó do các công ty Trung Quốc sản xuất.

Tham khảo Reuters