Rất ít họa sỹ trong lịch sử thế giới có khả năng bắt lại cảm xúc tự nhiên của con người với độ chính xác, tính nhân văn, và khiếu hài hước của những bậc thầy người Hà Lan như Rembrandt hay Hals. Liệu một cỗ máy có thể được huấn luyện để làm điều tương tự hay không? Đó chính là tiền đề cho series ảnh chân dung mang tên "You have learnt nothing" của Sergio Albiac.

Giống như những tác phẩm xuất hiện từ thời đại vàng của hội họa Hà Lan, những bức tranh này có thể trông như được vẽ từ chất liệu sơn dầu, cọ, và các ngón tay. Nhưng, cũng như phần lớn các tác phẩm khác của Albiac, những bức chân dung này thực ra là kết quả của...những dòng lệnh máy tính do họa sỹ này tạo nên.

Loạt tranh này, như nhiều dự án tương tự khác, được tạo ra nhờ một hệ thống mang tên Generative Adversarial Network do chính Albiac phát triển. Hệ thống này bao gồm 2 mạng thần kinh. Mạng thần kinh thứ nhất được huấn luyện để tạo ra các bức tranh chân dung dựa trên dữ liệu huấn luyện từ một cơ sở dữ liệu gồm những tuyệt tác hội họa thật sự của Hà Lan, trong khi mạng thần kinh thứ hai đánh giá tác phẩm tạo ra và so sánh nó với những bức tranh thực. 

Albiac cho biết anh đã sử dụng khoảng 300 bức họa để tạo nên dữ liệu huấn luyện, được lựa chọn từ bộ sưu tập số độ phân giải cao xuất bản bởi Rijksmuseum: "Hầu hết các bức tranh chân dung trong cơ sở dữ liệu huấn luyện của tôi là các tác phẩm hội họa Hà Lan thế kỷ 17, một số bức tranh chân dung khác từ thế kỷ 18 và 19". Với dữ liệu đó trong tay, AI đầu tiên đã mài dũa được kỹ năng của nó, tạo ra những bức họa mới được đánh giá lần hai bởi mạng thần kinh thứ hai trong một quy trình tương tác, kết quả cuối cùng là những bức tranh chúng ta thấy trong bài này.

Khuôn mặt trông như bị biến dạng của các bức chân dung nói trên dường như là sự tiến hóa của phong cách biếm họa có thể thấy trong nhiều bức họa nguyên bản. Một số bị phóng đại quá mức, đến nỗi trông chúng như các tác phẩm của Francisco de Goya - một họa sỹ, như Rembrand và Velazquez, đã nâng tầm sự tỉ mỉ của tranh chân dung, kết hợp phong cách mạn họa với phê bình xã hội thành những bức chân dung lột tả tâm hồn con người.

Rõ ràng, rất thú vị khi thấy machine learning đã đưa tranh chân dung tiến xa đến mức nào. Tất nhiên, máy móc không biết nó đang làm gì - nhưng Albiac thì biết. "Mã chính là nghệ thuật" - anh nói. Nhìn vào những khuôn mặt được tạo ra từ những mã lệnh của anh, chúng ta không thể đồng ý hơn nữa.

Tham khảo: FastCompany