Kể từ khi bị binh đoàn Android đánh bại, Apple đã luôn chiếm một vị thế đặc biệt trên thị trường smartphone toàn cầu. Tính về thị phần, lượng iPhone bán ra mỗi quý chỉ tương đương 1/5 các hãng Android cộng lại. Nhưng tính về doanh thu, iPhone trong một quý có thể mang về lượng tiền Samsung hay Huawei bán điện thoại nửa năm (hoặc Xiaomi trong cả năm). Tính về lợi nhuận, Apple thậm chí còn luôn chiếm quá nửa thị trường.

Lý do rất đơn giản: iPhone là bá chủ tuyệt đối của phân khúc cao cấp, phân khúc đem lại lợi nhuận cao nhất. Để thấy iPhone bá chủ đến mức nào, hãy nhìn vào bảng xếp hạng top smartphone bán chạy nhất thế giới qua từng quý. Danh sách này luôn luôn bao gồm iPhone và smartphone Android giá rẻ. Nói cách khác, chỉ có các dòng Android giá rẻ mới có cửa bì kịp iPhone về doanh số. Android giá cao bị iPhone đánh bại hoàn toàn.

Dựa theo thống kê của các hãng nghiên cứu thị trường, 2019 rõ ràng là năm của iPhone XR. Từ quý 1 đến quý 3, danh sách smartphone bán chạy nhất thế giới luôn ghi nhận iPhone XR đứng đầu. Con số quý 4 chưa được thống kê, nhưng bởi quý cuối năm luôn là quý thành công nhất của Apple, chúng ta có thể chắc chắn rằng mẫu iPhone "tai thỏ" giá mềm này nếu không đứng đầu thì cũng sẽ lọt top 5.

Trớ trêu thay, Việt Nam không hề góp phần vào thành công của iPhone XR. Theo quan sát của chúng tôi, các chuỗi bán lẻ lớn tại Việt Nam đã ngừng kinh doanh mẫu iPhone này từ nhiều tháng trước. Một hệ thống bán lẻ lớn nhất nhì Việt Nam thậm chí còn thẳng thừng khẳng định về tình trạng "ế ẩm" của mẫu smartphone này:

"Doanh số bán iPhone XR không tốt nên lượng hàng tồn kho nhiều. Dù là một sản phẩm cũ đã ra mắt từ năm 2017 nhưng doanh số của iPhone 8 Plus vẫn tốt hơn so với XR".

Bán chạy trên thế giới, ế ẩm (và bị ngừng kinh doanh) tại Việt Nam không phải là câu chuyện dành riêng cho iPhone XR. Tháng 3/2019, các chuỗi bán lẻ tại Việt Nam cũng đồng loạt công bố ngừng bán iPhone 8. Nhưng trên phạm vi toàn cầu, iPhone 8 được ghi nhận là mẫu smartphone bán chạy thứ 4 trong suốt 6 tháng đầu năm, chỉ xếp sau iPhone XR và 2 mẫu Samsung Galaxy giá rẻ.

iPhone 8 và iPhone XR có nhiều nét tương đồng. iPhone 8 là mẫu smartphone mác Táo có giá thành dễ chấp nhận nhất trong thế hệ 2017; tính đến tháng 3/2019, giá niêm yết của sản phẩm này chỉ còn 500 USD. iPhone XR cũng là sản phẩm giá rẻ nhất trong bộ 3 iPhone 2019, ban đầu ra mắt ở mức 750 USD và đến tháng 9 vừa qua được giảm xuống còn 600 USD. Khi phân tích lý do giúp iPhone 8 và iPhone XR được ưa chuộng, bất kỳ một nhà nghiên cứu thị trường nào cũng đều nhắc đến yếu tố giá cả.

Một lợi thế khác là cấu hình: iPhone 8 có cấu hình ngang với iPhone X trong khi iPhone XR có cấu hình ngang ngửa iPhone XS. Song, để đánh đổi lấy lợi thế về giá và cấu hình, iPhone 8 và iPhone XR đã luôn thua các sản phẩm "anh em" về trải nghiệm. iPhone 8 vẫn dùng màn hình 16:9 lỗi thời, trong khi iPhone XR thua kém iPhone XS cả về tấm màn (XR dùng LCD, XS dùng OLED) lẫn camera. Thiết kế giữa nhóm smartphone "cạnh tranh giá" và smartphone nghìn đô cũng rất khác biệt: bất kỳ ai cũng đều có thể phân biệt iPhone 8 và iPhone X khi nhìn từ phía sau, và bất kỳ ai cũng có thể phân biệt giữa XR và XS.

Việc người dùng Việt ghẻ lạnh 2 mẫu smartphone bán chạy bậc nhất thế giới đã chứng minh một sự thật quan trọng: trên phân khúc cao cấp, chúng ta không quan tâm về giá. Bù lại, người Việt thực sự muốn trải nghiệm và thiết kế. Người dùng dư dả không mang tư duy như người dùng tầm trung trở xuống. Giá cả và cấu hình không có mấy ý nghĩa với họ – thậm chí, có vẻ càng đắt (và càng khác biệt) thì lại càng được ưa chuộng.

Nhìn vào sự thật lạ lùng này, bạn sẽ ngay lập tức hiểu ra vì sao kỳ phùng địch thủ của Apple là Samsung năm qua lại đẩy mạnh quảng bá cho Galaxy Fold. Với vai trò là mẫu smartphone gập đầu tiên trong lịch sử, Galaxy Fold được bán ở Việt Nam ở mức giá "không tưởng": 50 triệu đồng, bằng Galaxy S10 và Note10 cộng lại, và cũng gần bằng 2 lần iPhone 11 Pro chính hãng. Nghịch lý iPhone lần đầu tiên áp dụng sang Samsung khi chúng tôi nhận được thông tin rằng Galaxy Fold tại Việt Nam có doanh số vượt mong đợi, thậm chí luôn trong tình trạng "cháy hàng".  

Theo ghi nhận của chúng tôi, những doanh nhân thành đạt hàng đầu như anh C. Luxury (chuyên bán đồ xa xỉ cho các đại gia) hay T. Japan (chủ showroom xe Đức rất lớn ở Hà Nội) đều lựa chọn Galaxy Fold thay vì iPhone 11 Pro Max - điều chưa từng có tiền lệ trong quá khứ.Galaxy Fold là "status symbol" (biểu tượng đẳng cấp) có giá cao nhất vào lúc này. 

Bởi Galaxy Fold đơn giản là đã nâng nghịch lý iPhone lên một tầm cao mới. Người dùng bỏ qua giá và cấu hình để hướng sang iPhone có thiết kế và trải nghiệm khác biệt, nay lại nhìn thấy ở Galaxy Fold một thiết kế và trải nghiệm không hề giống ai. Xét cho cùng, thế giới đâu đã có mẫu smartphone gập nào có thể sánh với Galaxy Fold? Quan trọng hơn, trên thị trường smartphone, Nếu người Việt đã từng chọn iPhone để khoe, để thể hiện, Galaxy Fold nay còn hiệu quả hơn gấp bội (vì đắt hơn gấp đôi).

Người dùng Việt Nam như vậy có lẽ sẽ trở thành "đầu tàu" bước chân vào kỷ nguyên foldable. Chỉ hơi đáng tiếc cho Samsung: thị trường Việt Nam có vẻ vẫn cứ đi ngược với thị trường thế giới. Theo tuyên bố của Samsung tới Slashgear, mục tiêu doanh số cho Galaxy Fold trong suốt 1 năm chỉ vào khoảng 1 triệu máy. Cùng lúc, Apple bán được khoảng 6 triệu iPhone 11 trong vòng 10 ngày đầu lên kệ (tạm tính từ số liệu do Counterpoint công bố). Người dùng Việt Nam đang phản hồi tốt nhất với smartphone cao nhất nhất trong các thể loại cao cấp, còn người dùng quốc tế vẫn đang rất yêu smartphone cao cấp… giá mềm.