Mùa thi đại học đang diễn ra và sau khi kì thi này kết thúc có lẽ rất nhiều bạn sẽ có nhu cầu nâng cấp hoặc mua mới laptop, desktop để phục vụ cho mình trong bậc học cao hơn.
Nếu đang xem xét tới việc mua một chiếc máy tính để bàn hay một laptop mới thì hẳn là bạn rất dễ bị bối rối trước những thông số về tốc độ của vi xử lý và RAM. Khi đang có trong tay một bộ xử mạnh mẽ, bạn sẽ sớm nhận thấy rằng lượng RAM hoặc dung lượng lưu trữ mà bạn lựa chọn sẽ ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn nhiều hơn là một chút sự khác biệt về xung nhịp đồng hồ của vi xử lí.
Hoặc việc đầu tư thêm vài trăm nghìn đồng cho 1 bộ RAM có Bus cao hơn cũng không giúp máy tính của bạn chạy nhanh hơn là mấy. Tuy nhiên một khi đã móc túi trả tiền, mọi thiệt hại do chưa hiểu rõ về các thông số của linh kiện hoặc "trót dại" nghe lời đường mật của các nhân viên bán hàng đều sẽ do người mua gánh chịu. Để tránh cho bạn đọc gặp phải những tình huống "tiền mất tật mang" như trên, chúng tôi xin gửi đến các bạn 1 vài lời khuyên trong việc chọn mua cấu hình cũng như cân nhắc việc nâng cấp phần cứng cho chiếc máy tính của mình. Hy vọng rằng đối với những người chưa có nhiều kinh nghiệm về phần cứng của máy tính, những kinh nghiệm dưới đây sẽ giúp ích được phần nào.
Khi chọn mua máy tính cũng như linh kiện, các thông số được chia làm 3 loại: Loại đáng quan tâm, loại cần lưu ý trong 1 số trường hợp và loại nên dẹp sang 1 bên.
A. Các yếu tố không cần quan tâm
1/ Một chút khác biệt về xung nhịp của CPU
Một bộ xử lý với tốc độ 2,6 GHz sẽ nhanh nhiều hơn so với một bộ xử lý 1,2 GHz, đó là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên bạn không nên trả quá nhiều cho một sự khác biệt nhỏ trong xung nhịp. Vì bạn sẽ hầu như không thể nhận thấy sự khác biệt giữa các vi xử lí Core i5 2,3 GHz và Core i5 2,5 GHz nếu như không sử dụng đến các phần mềm benchmark.
Do đó, nếu bạn không phải là "dân bench" chuyên nghiệp hoặc không quá khắt khe về 1,2 khung hình 1 giây trong Game mà mình chơi, bạn không nên bỏ ra 100 USD cho một sự gia tăng không đáng kể về tốc độ xử lý. Để 100$ đó lại nâng cấp cho card màn hình hoặc RAM sẽ là sự đầu tư hợp lý hơn nhiều.
2/ Bus của RAM
Một lần nữa, chỉ số cao hơn cũng có nghĩa là nhanh hơn, nhưng trên thực tế sự khác biệt đáng kể giữa 1066 MHz và 1333 MHz là không tồn tại, nhất là đối với các tác vụ thường ngày như duyệt web, xem phim, chơi các game không phải "sát thủ cấu hình".
3. Đừng phí quá nhiều tiền vào ổ ghi DVD và đọc Blu-ray
Tin hay không thì tùy bạn, nhưng tính năng ghi DVD của ổ đĩa quang giờ đây đã gần như trở thành tính năng "làm cảnh" trên các máy tính hiện đại. Bản thân tôi hầu như chưa ghi 1 đĩa CD hay DVD nào trong gần 1 năm trở lại đây. Sự ra đời của các ổ nhớ USB, ổ cứng di động và phương thức chia sẻ Torrent cùng với mạng ADSL đã gần như xóa sổ nhu cầu lưu trữ hoặc truyền tải dữ liệu thông qua đĩa quang.
Tất nhiên là ở thời điểm hiện tại bạn sẽ khó lòng tìm được 1 ổ đĩa nào không có tính năng ghi mà chỉ đọc. Vì vậy sự lựa chọn khôn ngoan là hãy tránh xa các ổ đĩa bắt bạn phải trả thêm tiền cho tốc độ ghi đĩa cao hơn. Và các ổ đĩa BluRay lại càng nên tránh xa hơn vì hiện tại ở thị trường Việt Nam giá 1 đĩa BluRay trắng cũng đã là cả trăm nghìn/chiếc.
Với cái giá này, các nội dung BluRay vừa hiếm vừa đắt đỏ. Hơn nữa giá của các đầu đọc Blu-Ray cũng chẳng rẻ chút nào (mềm nhất cũng phải trên dưới 100 USD, loại "xịn" có thể đến dăm bảy trăm USD là chuyện thường) Vì thế nếu bạn không có ý định mở 1 Home theater thì 1 lời khuyên chí lý là không nên phí tiền vào đầu đọc Blu-Ray mà bạn sẽ chẳng bao giờ "sờ" tới. Dù vậy, trong trường hợp nếu bạn muốn ghi đĩa DVD, hãy đầu tư 1 ổ ghi đĩa tốc độ 4X . Mặc dù thời gian đọc ghi sẽ lâu hơn vài phút cho mỗi đĩa, tuy nhiên số tiền tiết kiệm được có thể sẽ giúp bạn "rảnh rang" hơn để đầu tư vào các thành phần đáng quan tâm.
Và nên nhớ rằng ổ đọc đĩa quang vẫn là 1 thành phần quan trọng nếu bạn có thói quen cài đặt phần mềm qua CD, DVD hoặc thường xuyên phải cài lại Windows hoặc dùng đĩa boot (mặc dù ổ USB hoàn toàn có thể thay thế ổ quang trong các trường hợp này).
B. Các yếu tố "đôi khi" cần quan tâm đến
1. Dung lượng bộ nhớ của Card đồ họa
Bạn hay xem một số clip độ nét cao trên YouTube hoặc thường xuyên thưởng thức các video chất lượng Blu-ray? Nếu bạn mua máy tính với nhu cầu văn phòng và giải trí bằng phim ảnh là chủ yếu, bạn sẽ không cần chi tiền để nâng cấp từ 1GB đến 2GB cho bộ nhớ RAM với một card đồ họa tầm trung. Các card đồ họa "on-board" của bạn cũng có đủ dung lượng bộ nhớ cần thiết cho các tác vụ như xem phim, kể cả là full HD. Và nếu CPU của bạn là các dòng Fusion của AMD hay Sandy Bridge của Intel thì GPU tích hợp thừa sức gánh tất cả các nhu cầu về giải trí đa phương tiện của bạn.
Trong trường hợp này, các game thủ sẽ là một ngoại lệ, một card đồ họa với 1 GB RAM sẽ vượt qua dễ dàng một đối thủ chỉ có 256 MB hoặc 512 MB. Các card đồ họa với 2 GB RAM nói chung có mức giá từ 700 USD trở lên và chỉ dành cho những người đam mê đồ họa. Và quả thực nó mang lại cho gamer "1 trời cách biệt" về hiệu năng so với các card đồ họa có dung lượng bộ nhớ thấp hơn.
Một dung lượng RAM lớn cho card đồ họa sẽ chỉ hữu ích cho nhu cầu về đồ họa cao cấp trên một màn hình có độ phân giải cao. Một GPU nhanh hơn với RAM ít hơn hầu như chắc chắn tạo ra hiệu suất tốt hơn so với một GPU chậm hơn với nhiều RAM hơn.
2. Vi xử lý Quad-core
Trong thế giới của máy tính xách tay, một bộ xử lý lõi kép có thể sẽ nhanh hơn một lõi tứ cho hầu hết các ứng dụng chính mà đa số người dùng thường sử dụng như các ứng dụng văn phòng hoặc trình duyệt... Một CPU lõi kép thường hoạt động ở xung nhịp đồng hồ cao hơn (trên 1 lõi) và ở thời điểm hiện tại, rất ít phần mềm được tối ưu để tận dụng hết sức mạnh xử lý của các CPU 4 lõi.
Nhưng nếu bạn thực hiện nhiều tác vụ xử về lý video, tính toán khoa học cấp độ cao hoặc các công việc liên quan đến kỹ thuật thì Quad-core có thể là một giải pháp tuyệt vời để theo đuổi. Nếu bạn muốn mua một hệ thống máy tính để bàn đáp ứng cho nhu cầu tương lai thì hãy nhớ rằng các ứng dụng đa luồng đang dần trở thành tiêu chuẩn và máy tính của bạn sẽ có thể thực hiện được nhiều tác vụ hơn. Thật ra với xu hướng các dòng Core i của Intel đang dần chiếm lĩnh thị trường, có lẽ 1 thời gian tới bạn sẽ cảm thấy khó khăn trong việc tìm mua 1 bộ xử lý lõi kép. Khi ấy, lựa chọn hợp lý là bỏ tiền cho quad-core.
3. Độ sáng màn hình của Laptop
Cũng giống như ở các thiết bị di động khác, màn hình máy tính xách tay luôn là một trong những bộ phận ngốn pin hàng đầu của máy. Và các máy có màn hình càng sáng thì sẽ ngốn pin càng khỏe. Khi chọn mua máy tính xách tay, hãy nhớ rằng 300 nits (chỉ số về độ sáng) là rất sáng, sáng đến nỗi nếu dùng máy trong nhà và để độ sáng ở mức tối đa bạn sẽ cảm thấy đau mắt.
Do đó hầu hết người dùng đều giảm độ sáng màn hình xuống một chút. Vì vậy hãy cân nhắc khi chọn mua các máy tính được quảng cáo là có màn hình... siêu sáng. Thêm tính năng đồng nghĩa với việc nhà sản xuất sẽ "móc túi" bạn thêm một vài triệu đồng chi phí... marketing.
Và cũng có 1 ngoại lệ cho tiêu chí này: Độ sáng màn hình khá quan trọng đối với những người thường sử dụng máy tính xách tay ngoài trời. Nếu bạn là một trong số đó, bạn sẽ muốn sử dụng màn hình ở độ sáng tối đa. Màn hình càng sáng khi ra ngoài nắng sẽ càng giúp bạn đọc được văn bản và các nội dung trên màn hình được rõ ràng hơn (có lẽ ít ai vác laptop ra ngoài nắng ngồi chơi game hay xem phim).
Thêm 1 điểm lưu ý nữa là nếu bạn là người hay làm việc ngoài trời, có 2 yếu tố bạn nên cân nhắc thật thận trọng trước khi quyết định mua máy: Dung lượng pin và trọng lượng. 2 yếu tố này sẽ được đề cập trong phần sau của bài viết: Những yếu tố cần quan tâm khi chọn mua hoặc nâng cấp máy tính.