Mua cổ phiếu Facebook tại thời điểm này là điên rồ hay Facebook rồi sẽ còn "to" hơn cả Google?

Cuối tuần vừa qua, cả thế giới công nghệ lẫn thế giới tài chính đều tập trung hết sự chú ý vào vụ IPO khổng lồ của mạng xã hội Facebook. Thương vụ IPO của Facebook là đợt IPO lớn nhất của giới công nghệ: đứng đầu cả về giá trị sau IPO lẫn số tiền huy động được: gấp gần 5 lần thương vụ Google - kỷ lục gia trước đây và chỉ thua đợt IPO của "đại gia thẻ" VISA.

 

Một điểm đáng lưu ý là khác với các thương vụ của Google hay gần đây hơn là Linkedin, giá cổ phiếu Facebook chỉ hơn mức chào bán 0,23 USD: 38,23 USD, thấp hơn mức giao dịch đầu phiên gần 4 USD (42 USD). Hãy nhớ, cổ phiếu Linkedin tăng hơn gấp đôi trong ngày IPO, Groupon tăng 31%... Sự chững lại của giá cổ phiếu Facebook khiến không chỉ các nhà đầu tư ngắn hạn thất vọng mà còn khiến cho không ít người hoài nghi về tương lại phát triển của mạng xã hội này. Liệu có phải Facebook đã hết khả năng phát triển? Liệu các nhà đầu tư đã bỏ tiền vào Facebook có phải thất vọng không?

 

 

Chốt phiên ngày IPO, mỗi cổ phiếu Facebook được giao dịch ở mức 38,23 USD tương ứng giá trị công ty đạt 104 tỷ USD - con số rất sát với giá trị dự đoán, nó không chỉ khiến cho không ít nhà đầu tư ngắn hạn thất vọng thậm chí lỗ nặng mà còn khiến một số nhà đầu tư dài hạn đặt dấu hỏi về sự tăng trưởng của công ty trong tương lai bởi lẽ cái giá họ bỏ ra cho mỗi cổ phiếu Facebook hiện tại phần nhiều là đánh cược cho tương lai.

 

 

Hãy làm một phép so sánh nhỏ, Google có giá trị 203 tỷ USD có doanh thu năm ngoái là 37,9 tỷ USD lợi nhuận gần 10 tỷ USD. Trong khi đó, Facebook trị giá tới 104 tỷ USD nhưng chỉ mang lại 4 tỷ USD doanh thu và 1 tỷ USD lợi nhuận. Điều này tức là (giả sử tỷ lệ chia lợi tức như nhau) để nhận được 1 đồng từ Facebook, các nhà đầu tư phải chi gấp 5 lần đầu tư vào Google. Chỉ số P/E (hệ số giá trên thu nhập) của Facebook cao ít nhất gấp đôi hoặc gấp 3 bất cứ công ty nào trong Fortune 500.

 

Rõ ràng, với 900 triệu người dùng, lượng tiền kiếm được của Facebook là rất thấp, có vẻ như Facebook vẫn chưa biết cách kiếm tiền. Hiện tại, mỗi user chỉ mang lại cho Facebook 4 USD doanh thu và 1 USD lợi nhuận.

 

 

Điều này có nghĩa kỳ vọng của các nhà đầu tư vào tương lai của Facebook là rất rất lớn. Theo phân tích, với mức giá như hiện nay, Facebook phải đạt doanh thu ít nhất là 30 40 tỷ USD mỗi năm trong vài năm tới mới đáp ứng được kỳ vọng. Trong khi đó, báo cáo tài chính quý vừa qua cho thấy Facebook đang bắt đầu có những dấu hiệu chững lại và giảm về doanh thu.

 

 

Đầu tiên, có vẻ như lượng người dùng của Facebook đang dậm chân tại chỗ. Sau một vài năm tăng trưởng thần kỳ gần đây, lượng người sử dụng Facebook tăng không nhiều trong năm vừa qua và có vẻ như Facebook đang gặp vấn đề thực sự trong việc đạt cột mốc 1 tỷ người sử dụng. Nhiều người bắt đầu nghĩ Facebook đã đến giới hạn của nó khi mà các thị trường truyền thống đã đạt mức tối đa.

 

Một điểm nữa, Facebook đang tỏ ra yếu thế trong cuộc chiến di động. Trong khi các đối thủ đã và đang có những chiến dịch mạnh mẽ nhằm chinh phục thị trường mới và đầy tiềm năng này, Facebook lại đang có dấu hiệu chững lại: ứng dụng Facebook trên điện thoại liên tục bị phàn nàn, chia sẻ ảnh, video chưa tốt... Với sự phát triển của thế giới mobile, tương lai của Facebook ngày càng bị đe dọa mạnh khi các đối thủ từ nhỏ đến lớn đang nhằm vào những điểm cốt yếu của hãng.

 

Câu trả lời có lẽ là không. Facebook còn quá nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.

 

 

Thứ nhất, về tăng trưởng người dùng. Dù con số 900 triệu gần bằng một nửa "dân số" của thế giới Internet (tính đến cuối năm 2011 là khoảng 2 tỷ) và những thị trường truyền thống (đặc biệt là Mỹ) đã dừng phát triển nhưng Facebook vẫn còn rất nhiều cơ hội. Hơn 1 tỷ user hiện tại của Internet cộng thêm với tốc độ phát triển của Internet sẽ mang tới cho Facebook cơ hội có thêm  khoảng 2 đến 3 tỷ người sử dụng trong 3 hoặc 4 năm tới. Rất nhiều thị trường mới nổi và có tốc độ tăng trưởng nhanh (cả về dân số lẫn thu nhập - ví dụ như Trung Quốc) tỷ lệ người sử dụng Facebook còn thấp và đây sẽ là cơ hội cho mạng xã hội lớn nhất hành tinh.

 

Trong khi đó, hãy nhớ hiện tại Facebook mới chỉ khai thác tính kết nối, chia sẻ. Còn nhiều mảng khác trong cuộc sống mà hãng có thể đánh vào để tăng sức quyến rũ và sức hút của Facebook.

 

Thứ hai, về nguy cơ mobile đánh bật Facebook. Thật tế chỉ ra rằng tỷ lệ người sử dụng mobile tăng nhưng không vì thế mà tổng lượng thời gian sử dụng PC ít đi. Đặc biệt với những thị trường mới, có thu nhập tương đối thấp của Facebook thì PC sẽ vẫn còn rất phát triển. Những lo ngại về thời kỳ hậu PC quả thật còn quá sớm để nghĩ đến đặc biệt với một mạng xã hội như Facebook.

 

Trong khi đó, nếu nhìn một cách tích cực, chưa khai thác thị trường mobile tức là Facebook còn nhiều cơ hội ở thị trường này. Thực thế, với một vài động thái gần đây mà điển hình là việc "chi nóng" 1 tỷ USD mua lại Instagram, Facebook đang tỏ rõ quyết tâm, hơn bao giờ hết chinh phục thị trường di động. Với tiềm lực con người và tầm vóc của mình, Facebook thừa sức đạt được mục tiêu này. Có lẽ một phần không nhỏ trong số tiền 16 tỷ USD thu được sau đợt IPO vừa rồi sẽ dành cho mục tiêu này.

 

 

Cuối cùng về doanh thu, có vẻ việc Facebook đang không kiếm ra nhiều tiền chủ yếu là bởi chính sách hiện tại của Facebook và cụ thể hơn là Mark Zuckerberg chưa quan tâm lắm đến việc kiếm tiền. Thực tế, quảng cáo chạy trên Facebook hiện giờ vẫn còn rất ít so với tiềm năng của nó chưa kể đến các nguồn thu khác nếu như Facebook muốn lợi dụng tối đa lợi thế của mình để phát triển thương mại điện tử, nội dung số... Hãy nhớ, Facebook hầu như chưa kiếm tiền từ mobile - một thị trường rất lớn.

 

Hãy nhớ thêm một điều nữa, Facebook tính đến thời điểm hiện tại không chỉ là một mạng xã hội hay đơn thuần một sản phẩm trên Internet. Quyền lực mềm mà Facebook có chắc chắn cũng không hề nhỏ bởi nếu tính theo quy mô dân số, Facebook sẽ là quốc gia lớn thứ 3 thế giới (sau Trung Quốc và Ấn Độ) và tương lại về việc một ngày Facebook vượt Trung Quốc về dân số không phải là không có. Quyền lực mềm Facebook có đã và sẽ ảnh hưởng tới rất rất nhiều người, đặc biệt giới trẻ trong gia đoạn này.

 

 

Tóm lại, những nhà đầu tư vào Facebook với giá hiện tại họ mong muốn Facebook tăng trưởng ít nhất 10 lần nữa về doanh thu và lợi nhuận. Thậm chí nhiều người tin tưởng rằng Facebook sẽ đạt mức 20 30 lần hiện nay, lớn hơn Google rất nhiều) vào thời điểm IPO, Google chỉ có giá trị 23 tỷ USD).

 

Còn nếu bạn vẫn nghĩ đầu tư vào Facebook là điên rồ hãy nhớ cách đây 5 năm thôi, việc Microsoft bỏ 240 triệu USD mua 1,6% cổ phần Facebook (qua đó định giá Facebook khoảng 15 tỷ USD) cũng bị rất nhiều người chỉ trích là một quyết định điên rồ và sai lầm.