Hàng loạt siêu máy tính sẽ có trí tuệ như con người trong tương lai?

Vào ngày thứ 2, Intel vừa mới công bố dự án  sẽ đưa năng lực siêu máy tính lên mạnh mẽ gấp nhiều lần hiện tại vào cuối thập niên này. Thông tin này lại tình cờ nổ ra ngay sau khi siêu máy tình K của Nhật Bản được công nhận là máy tính nhanh nhất thế giới, với năng lực xử lý gấp hơn ba lần hệ thống Tianhe-1A của Trung Quốc - người giữ ngôi vị quán quân về tốc độ trước đó.

 

Cuộc đua về sức mạnh của siêu máy tính dường như không có dấu hiệu dịu bớt. Intel công bố cấu trúc Many Integrated Core (MIC) mới của họ sẽ cho phép các siêu máy tính đạt tốc độ exaflop, và đến năm 2020, siêu máy tính nhanh nhất sẽ đạt tốc độ 4 exaflop. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Phải chăng thập niên tiếp theo hiệu năng của máy tính sẽ tiếp tục phát triển với một tốc độ không thể tin được?

 

 

Và phải chăng, cuối cùng loài người sẽ tiến đến “điểm dị biến”- một thời khắc tối quan trọng được tiên đoán bởi Ray Kurzweil và các chuyên gia khác. Đó sẽ là thời điểm máy tính đầu tiên có khả năng tự nhận thức và nhân loại sẽ phải chia sẻ thế giới với trí tuệ nhân tạo thực sự. Kurzweil đã dự đoán “điểm dị biến” sẽ xảy ra vào năm 2045. Vậy cái gì là điều kiện cho nó?

 

 

Có vẻ như, chúng ta không thể tiên đoán “điểm dị biến” sẽ diển ra như thế nào giống như các hiện tượng thông thường khác. Trong lịch sử, nhân loại chưa bao giờ chứng kiến một vật liệu vô cơ đột ngột trở nên có sự sống - dẫu đó có thể là điều chính xác đã xảy trên chính hành tinh của chúng ta hàng tỷ năm trước. Một điều kiện tiên quyết cho trí tuệ nhân tạo mà các nhà vị lai (futurist) đều thống nhất là năng lực của các bộ não máy tính phải tương đương với bộ não con người. Tức là hiệu năng của các bộ não “điện tử” cần đạt đến mức độ tương đương với những gì mà bộ não con người làm được.

 

Để làm được điều này, các nhà sản xuất vật liệu bán dẫn cần tiếp tục quá trình thu nhỏ các bóng transistor như định luật Moore đã đề ra - tăng gấp đôi mật độ các bóng bán dẫn trên mỗi inch vuông sau mỗi hai năm hoặc khoảng thời gian tương đương.

 

 

Nghe qua thì có vẻ rất khó khăn, nhưng định luật Moore vẫn được thực hiện trong 5 thập kỉ qua, và Intel đã tuyên bố rằng quy trình 11 nm (nanomet) là hoàn toàn khả thi, và  ngay cuối năm nay Intel sẽ chuyển sang quy trình 22 nm.

 

 

Một vấn đề rất nan giải là năng lượng. Các nhà sản xuất đang đau đầu để có giải pháp để vận hành các siêu máy tính với tốc độ exaflop mà không phải tiêu tốn một nguồn điện đủ để chiếu sáng một thành phố nhỏ. Intel và các nhà sản xuất bán dẫn khác đã đổ rất nhiều tiền cho việc nghiên cứu tìm ra giải pháp tiết kiệm năng lượng cho các con chip tương lai, nhưng điều đó không có nghĩa là họ sẽ chắc chắn thành công?

 

 

Thực tế là các máy tính hiện tại thực sự rất xuất sắc trong việc thực hiện một vài nhiệm vụ - và thậm chí chúng còn vượt trội con người ở một số tác vụ như số học hay gọi lại các dữ liệu lưu trữ trong bộ nhớ. Tuy nhiên chúng lại không thể thực hiện tốt nhiều nhiệm vụ đồng thời. Trí tuệ như chúng ta biết bao gồm việc xử lí một lượng thông tin đa dạng và khổng lồ thông qua vô số bộ phận nhỏ, và tất cả chi trong vòng một cái chớp mắt. Khi nhìn thấy một người mà bạn quen trong đám đông, ngay lập tức trong đầu bạn đã xâu chuỗi được một hình ảnh hoàn thiện nhờ khả năng xử lí hình ảnh, nhận dạng khuôn mặt, trí nhớ, trí thông minh xã hội, trí thông minh cảm xúc, nhận thức không gian, khả năng ngôn ngữ và hơn thế nữa.

 

Rất có khả năng, việc thiết kế các máy tính cần một sự thay đổi lớn để chúng cuối cùng có thể xử lí thông tin qua nhiều luồng đồng thời - một điều kiện để các máy tính trở nên “thông minh” thực sự. Không phải Intel hướng đến việc biến “điểm dị biến” của Kurzweil thành hiện thực, nhưng nhà sản xuất chip này có vẻ đã nhận ra các cấu trúc xử lí mới sẽ là tương lai của máy tính.

 

 

Các chip có cấu trúc MIC (Many Integrated Core - tạm dịch: nhiều nhân tích hợp) mới của Intel sẽ tích hợp vô số các nhân xử lí trên một khối xử lí duy nhất.

 

 

Trong thực tế, cấu trúc MIC có một sự giống nhau đáng ngạc nhiên với Larrabee - dự án vi xử lí đồ họa nền tảng x86 của Intel đã bị đình chỉ trước đây. Đó là một sự nhường sân mà ngay sau đó Nvidia và Advanced Micro Devices (AMD) đã ngay lập tức tận dụng bằng cách phát triển các chip đồ họa với rất nhiều nhân xứ lí có hiệu năng bình thường nhưng lại hoạt động cực kì hiệu quả với các tác vụ đòi hỏi nhiều xử lí song song.

Nhiều khả năng, các siêu máy tính trong tương lai với hiệu năng exaflop sẽ sử dụng các cấu trúc với cực nhiều nhân xử lí chạy song song hơn là cấu trúc với các nhân xử lí mạnh mẽ nhưng hoạt động tương đối tách biệt như hiện tại. Với cấu trúc MIC, Intel đang phát những tín hiệu rõ ràng rằng họ đã chuẩn bị để chuyển một phần sự tập trung của mình ra khỏi cấu trúc liên khối truyền thống đã đem đến cho nhà sản xuất chip nổi tiếng này những thành công rực rỡ suốt nhiều năm qua.

 

Dĩ nhiên, Intel có thể đã đình chỉ dự án Larrabee, nhưng họ không bao giờ ngừng phát triển những khả năng mà nó mở ra. Năm 2009, nhà sản xuất chip này đã ra mắt một vi xứ lí 48 nhân có tên SCC (a single chip cloud computer) - và rất có thể đây chính là tiền thân của các chip MIC.Và dù Intel hay là ai khác sẽ đưa chúng ta đến “điểm dị biến” của Kurzweil, một điều đáng xem xét là: liệu chúng ta có thực sự muốn nó xảy ra? Một khả năng, trí thông minh máy móc có thể trở thành đồng minh hữu dụng của loài người và làm cho cuộc sống con người trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

 

Hay chúng ta có thể phải đối mặt với một trí tuệ thù địch nhanh chóng trở nên thông minh hơn, dữ dằn hơn con nguời và sinh sôi với một tốc độ khủng khiếp, và đột ngột tất cả sẽ như một cảnh trong phim “The Matrix” hay “The Terminator”.  Và rồi loài người sẽ phải đối mặt với một loài mới đầy thù địch và chúng sẽ ngày một thông minh, tàn bạo hơn đồng thời tái sản sinh với một tốc độ khủng khiếp.