Hình ảnh Doppelganger (Song trùng) trong Us ( Chúng Ta ) của Jordan Peele đã làm mưa làm gió trên toàn thế giới kể từ khi ra mắt. Hẳn ai cũng sẽ rùng mình ớn lạnh khi nghĩ đến viễn cảnh bị săn đuổi bởi một kẻ cầm kéo với suy nghĩ và diện mạo y hệt bản thân. Tuy nhiên, Us không phải tác phẩm đầu tiên gây ám ảnh bởi những kẻ song trùng này.

1. Vertigo (Chóng Mặt, 1958)

Vertigo là một trong những bộ phim nổi tiếng nhất của đạo diễn Alfred Hitchcock và đã trở thành cảm hứng cho nhiều tác phẩm khác cùng đề tài sau này. Phim xoay quanh John "Scottie" Ferguson (James Stewart) - một cảnh sát đã bị thôi việc và mắc chứng sợ độ cao. Anh được bạn cũ Gavin Elster (Tom Helmore) thuê theo dõi người vợ Madeleine (Kim Novak) vì cho rằng cô bị tâm thần.

Madeleine trang điểm giống hệt Carlotta Valdes - một nữ minh tinh đã chết cách đây cả trăm năm - dành nhiều thời gian để lui tới phần mộ của bà và liên tục tìm cách tự tử như bị ma nhập. Sau một lần cứu Madeleine khỏi chết đuối, Scottie lại yêu cô say đắm. Thế nhưng, tình yêu đó cũng chẳng thể cản được cái chết của nữ nhân vật.

Tuy nhiên, sự kì dị Vertigo vẫn chưa dừng ở đó. Một ngày, John bất chợt gặp một cô gái khác giống hệt Madeleine nhưng lại mang tên Judy Barton với mái tóc, cách ăn mặc và lối cư xử khác hẳn. Hàng loạt sự kiện ma quái xảy ra đưa khán giả đi từ bất ngờ này đến ngạc nhiên khác.

2. Lost Highway (Lạc Lối, 1997)

Nghệ sĩ saxophone Fred Madison luôn trong tình trạng thất vọng vì không bao giờ làm cô vợ Renee hài lòng trong chuyện chăn gối. Anh ghen tị với sự vượt trội về tình dục của cô, và bất lực trong việc làm thay đổi tình trạng bế tắc này. Sau đó, Fred đã giết vợ và bị tống vào tù. Nhờ giao dịch với một kẻ bí ẩn, Fred đã hoán đổi thân xác với một thanh niên trẻ tuổi trên Pete Dawson.

Sau khi ra tù, anh gặp "song trùng" của Renee là Alice như một định mệnh. Với cơ thể trẻ tuổi đầy ham muốn, Fred/Pete tin rằng mình đủ sức kiểm soát và thỏa mãn Renne/Alice. Nếu ai đã quen với các bộ phim của David Lynch thì hẳn sẽ không lạ gì phong cách mơ hồ, không rõ thực tại hay hư ảo trong Lost Highway . Fred/Pete hay Renee/Alice cũng là một trường hợp như vậy. Ai là bản gốc, ai là bản sao? Những kẻ song trùng thật sự tồn tại? Chẳng ai biết được!

3. Black Swan (Thiên Nga Đen, 2010)

Nina (Natalie Portman) là một nữ diễn viên ba lê có niềm đam mê vô cùng mãnh liệt, gần như dành cả cuộc đời mình cho việc nhảy múa. Khi giám đốc nghệ thuật của công ty quyết định lựa chọn nữ diễn viên chính cho vở Hồ Thiên Nga, Nina chính là ứng cử viên đầu tiên. Tuy nhiên, cô nàng lại vấp phải sự cạnh tranh từ người mới là Lily (Mila Kunis).

Trong khi Nina mong manh, yếu đuối và trong trắng, là hóa thân hoàn hảo cho vai Thiên nga trắng thì Lily mạnh mẽ, bạo dạn và rất "đàn bà" lại là nhân cách hoàn hảo Thiên nga đen. Khi sự cạnh tranh giữa hai vũ công biến thành một tình bạn vặn vẹo, mặt tối của Nina bắt đầu xuất hiện. Nina đã tạo ra cho bản thân một "thiên nga đen", làm những việc điên rồ và phá tan vỏ bọc đẹp đẽ, ngây thơ, nghiêm túc trước đó.

Cũng giống như Us, Black Swan thể hiện hai mặt tối đối lập của một "bản sao". Con người càng bị đè nén nhiều, bản sao càng trở nên điên cuồng, bạo dạn.

4. Perfect Blue (Màu Của Ảo Giác, 1997)

Kiệt tác ra đời năm 1997 của đạo diễn Satoshi Kon này chính là bộ phim đã tạo cảm hứng cho Black Swan. Giọng ca chính của nhóm nhạc thần tượng J-pop tưởng tượng CHAM là Mima Kirigoe quyết định giải nghệ để trở thành một diễn viên. Cô tìm thấy một website tên Phòng của Mima, nơi có ảnh chụp và nhật ký mô tả chi tiết cuộc sống của chính mình.

Mima được mời vào vai một nạn nhân bị cưỡng hiếp trong Double Blind. Trong quá trình sản xuất, nhiều thành viên trong đoàn làm phim đã bị giết hại, bao gồm cả biên kịch và nhiếp ảnh gia. Đáng sợ thay, Mima lại tìm được những bằng chứng bản thân lại là kẻ giết người. Mọi thứ càng khiến nữ nhân vật suy sụp và mất niềm tin vào sự vô tội của mình.

Cho đến cuối phim, người xem vẫn không biết cô có phải sát nhân thật hay không. Bởi chính bản thân Mima cũng như một người bị tâm thần phân liệt với nhiều bất ổn, giống với nhân vật của cô trong Double Blind. Mima thật sự có một bản sao không hoàn chỉnh bị tâm thần, hay chính bản thân cô tự phân mình ra làm đôi? Đây quả thật là một câu hỏi khó trả lời.

5. Enemy (Kẻ Thù, 2013)

Enemy kể về giáo sư đại học Adam Bell (Jake Gyllenhaal). Anh sống một mình trong căn hộ nhỏ, với cô bạn gái Mary thỉnh thoảng lui tới. Trong một lần xem phim, Adam bất ngờ phát hiện ra một gã diễn viên giống hệt mình và quyết tâm phải tìm ra kẻ "song trùng" kia. Anh phát hiện ra "bản sao" tên Anthony Claire, sống tại Toronto, đã kết hôn với một người phụ nữ tên Helen (Sarah Gadon). Cả hai người đều biết được sự tồn tại của đối phương và hẹn gặp mặt. Bi kịch và những tình tiết rùng rợn của phim cũng bắt đầu từ đây.

6. Cam (2018)

Trước khi Us công phá các rạp chiếu thì Netflix cũng đã kịp chiêu đãi người xem một bộ phim về "song trùng" là Cam . Phim là câu chuyện về camgirl Alice Ackerman (Madeline Brewer) - một cô gái kiếm sống bằng cách khoe thân trong các diễn đàn trực tuyến. Với vẻ ngoài xinh xắn và bạo dạn, cô nàng nhanh chóng trở thành người được yêu thích nhất.

Rắc rối xảy đến khi Alice bất ngờ phát hiện ra chính mình đang "lên sóng" dù cô chẳng hề trực tuyến. "Bản sao" kia giống y hệt Alice từ vẻ ngoài, chất giọng cho tới tính cách và chiêu trò mỗi khi phô diễn. Cô nàng bắt đầu điều tra thân phận của kẻ "song trùng" kia và phát hiện ra hàng loạt bí mật đen tối.

Dù Cam nhấn mạnh sự hào nhoáng nhưng giả dối và đầy cạm bẫy của thế giới ảo thì chi tiết Doppelganger vẫn mang đến sự ám ảnh và các tầng ý nghĩa riêng.

7. The Double (Hai Số Phận, 2013)

Với tài diễn xuất "tâm thần phân liệt" ấn tượng của Jesse Eisenberg , The Double mang đến sự ám ảnh và các tầng ý nghĩa không thua kém gì Us. Trong phim, anh chàng vào vai thanh niên nhút nhát Simon và "bản sao" bạo dạn James. Dù sở hữu ngoại hình và tài năng tương đồng, James lại nhanh chóng thăng tiến trong cả công việc lẫn tình yêu nhờ tính cách năng nổ và tài giao tiếp.

Rắc rối xảy đến khi James bắt đầu quyến rũ "người trong mộng" của Simon. The Double chính là minh chứng rõ nét nhất cho sự tách biệt trong nhân cách của mỗi người. Ai cũng có phần xấu xa, đen tối và những đức tính tốt đẹp. Đến cuối cùng, một trong hai đề "chết" hoặc bị đè nén tới tận cùng chứ chẳng thể cùng tồn tại.

Bạn có biết thêm được bộ phim hay nào về "song trùng" nữa không?