Những miếng mồi "ngọt" trên mạng

Cuối tuần trước, công an TP.HCM đã bắt giữ 43 đối tượng người Trung Quốc kể cả người Đài Loan sử dụng công nghệ thông tin để lừa đảo, sau khi tấn công bốn điểm ở các quận 12, Tân Phú, Bình Tân và huyện Hóc Môn, thu giữ nhiều tang vật laptop, điện thoại... Bọn lừa đảo dựng kịch bản mạo danh người của chính quyền, yêu cầu cung cấp mật khẩu, chuyển tiền vào tài khoản X, Y nào đó để "cất giữ hộ cho an toàn”, rồi chiếm đoạt luôn. Cuối năm ngoái, TAND tỉnh Đồng Tháp đã tuyên phạt Lý Huệ Quyên 20 năm tù cùng với 7 bị cáo trong vụ án lừa đảo kinh doanh qua mạng. Hàng chục ngàn nạn nhân trên cả nước đắng ngắt vì bị chiếm đoạt tới 58 tỉ đồng. Mồi ngon ảo là lãi suất cao đưa ra, từ 2,5% đến 3%/ngày.

 
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Đỗ Quý Doãn tại hội thảo ngày 6-4 vừa qua lấy ý kiến đóng góp của các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan tới lĩnh vực quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin điện tử trên internet thừa nhận, việc quản lý hiệu quả việc cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin điện tử trên internet vốn là một bài toán khó, cần lời giải hợp lý giữa vấn đề phát triển và quản lý.

Thương mại điện tử mới phát triển cho thấy tính tiện lợi, tiết kiệm thời gian, tiền bạc, nhưng những trang mua bán online như rongbay,enbac, vatgia... đang bị lợi dụng lừa đảo nhiều chiêu "ngoạn mục”. Nạn nhân và cơ quan chức năng đã lên tiếng cảnh báo. Ban quản trị mạng trang enbac từng phải truy tìm kẻ gian, lấy lại uy tín. Sau khi bắt được hai kẻ lừa đảo mới biết còn nhiều nạn nhân nữa sập bẫy không kêu ai được đành tặc lưỡi coi như "ngu phí”.

 
Quả là trong nguồn vô tận các luồng thông tin hữu danh, nặc danh trên internet, có lẫn không ít trò lừa siêu hạng và tầm tầm. Thủ đoạn chính bọn lừa đảo thường sử dụng là bán hàng qua mạng sai cam kết; mời chào công việc - hợp đồng cực kỳ tốt với mức lương hấp dẫn để chiếm dụng phí nộp trước; mạo danh nhà cung cấp dịch vụ (internet, ngân hàng, điện thoại...) để lấy cắp thông tin cá nhân, thông tin thẻ tín dụng... Khi có được, sẽ mạo là người quen đăng nhập và chát, nhờ mua giúp và gửi mã thẻ cào điện thoại... chiếm đoạt tiền. Cứ phát đi chừng 10.000 email thế nào cũng có chừng chục "con cá cắn câu”, một tỷ lệ không thấp nếu không muốn nói "quá dễ kiếm”!

 

Song việc xác định chính xác đối tượng lừa đảo trên mạng với những thông tin như trên không dễ. Vì chỉ cần có CMND (kể cả CMND nhặt được) là ai cũng có thể mở tài khoản và làm thẻ ATM. Việc đăng ký bán hàng trên mạng càng dễ khi chỉ cần có địa chỉ email, tạo tên đăng nhập, là có thể đăng tin rao bán với "chiêu” giá rẻ, yêu cầu khách chuyển tiền trước vào tài khoản. Khi biết bị lừa, công dân vội thông báo ngân hàng cũng không can thiệp kịp. Lừa đảo trên mạng tiếp tục "sôi sùng sục” bởi những câu chuyện chưa có hồi kết.

Phổ biến và "dễ ăn” hiện nay là kẻ gian dùng phần mềm giả mạo số điện thoại của sếp để nhắn tin: "Hãy gửi gấp thông tin về tài khoản vào email xxx@yyy.nnn cho kế toán làm thủ tục chuyền tiền”, hoặc lừa đảo nạp thẻ điện thoại qua Yahoo Messenger, núp bóng người quen chat và "dụ” nạp card điện thoại tiền triệu. Trò lừa hiện đại không mới này thật sự nguy hiểm. Nếu một cá nhân hay nhóm người nào sử dụng tên tuổi người khác để lừa đảo qua mạng, vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng, hậu quả lớn.

Bao kiểu lừa trên đời chỉ đánh vào hai thói tật, hoặc tham lam hoặc nhẹ dạ, hoặc cả hai. Cảnh giác tối đa bởi vậy không bao giờ thừa. Các chuyên gia bảo, cảnh giác ngoài đời thế nào cũng cần cảnh giác trên mạng như thế, bởi không ai bỗng dưng cho không ai, không doanh nghiệp nào bỗng dưng khuyến mại riêng ta...

Báo Tuổi trẻ TP.HCM ngày 10-4 vừa đưa tin hai doanh nghiệp Việt Nam "Thoát bẫy "công ty ma” tại Châu Phi”, tránh được vụ lừa đảo giá trị hơn chục triệu USD nhờ cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài. Chiêu mà "công ty ma” bẫy là họ cần mua bột mì số lượng lớn, doanh nghiệp VN đã thắng thầu, hãy chuyển trước 1.800 euro để làm thủ tục nhập khẩu; cần hợp tác sản xuất bảng quảng cáo lợi nhuận cao... Thương vụ Việt Nam xác minh thông tin của đối tác tại Togo đều ảo.

 

Mua bán online vẫn là bài toán khó, song những kiến thức về mạng, tấn công mạng, lừa đảo qua mạng hiện không khó tìm kiếm, cập nhật. Nếu không có gì thay đổi, tháng 6 tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 97/2008/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và nội dung thông tin trên mạng. Điều 5 Dự thảo Nghị định mới quy định rõ: Nghiêm cấm dùng các thông tin cá nhân giả mạo để sử dụng các dịch vụ internet. Đồng thời các tổ chức, DN thiết lập trang Thông tin điện tử tổng hợp, cung cấp dịch vụ mạng xã hội phải quản lý thông tin cá nhân của người sử dụng dịch vụ theo quy định về đăng ký, quản lý và sử dụng thông tin cá nhân của Bộ Công an.

Trong khi chờ Nghị định mới, khi chế tài xử phạt, khung hình pháp lý cho các hình thức thương mại điện tử chưa hoàn chỉnh, chỉ có ý thức thận trọng, cảnh giác của mỗi người mới hoá giải được các phép lừa. Thường trực ý thức bảo mật, an toàn thông tin mạng, "quả đắng - mồi ngon ảo” tự khắc sẽ rụng rơi...