Nghe Mozilla kể chuyện phát triển trình duyệt Firefox

Firefox 4.0 vừa chính thức ra mắt, và mới đây Mozilla đã lại tiết lộ cho dư luận về kế hoạch phát triển những phiên bản tiếp theo của trình duyệt mã nguồn mở nổi tiếng này. Trong lịch trình phát triển được Mozilla công bố, họ đã cho biết nội trong năm 2011 này, sẽ có không chỉ một, mà là đến… 4 phiên bản khác nhau của Firefox được cho ra lò, nâng tổng số phiên bản “Cáo lửa” lên con số 7.

 

 

Đây thật sự là một bản kế hoạch mang đầy tham vọng của Mozilla, và nó sẽ đòi hỏi sự tập trung cao độ cũng như công sức của đội ngũ phát triển Firefox. Đây chắc chắn sẽ là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, khi mà ai cũng biết cả quá trình phát triển cũng như thử nghiệm Beta của Firefox 4 đã ngốn mất của Mozilla gần 3 năm! Vì thế, để trấn an dư luận, Mozilla đã gửi kèm bản kế hoạch một tài liệu đề cập đầy đủ phương hướng để họ đạt được mục tiêu “4 bàn một trận” này.

 

Mặc dù vẫn còn rất sơ sài, nhưng bản kế hoạch nêu trên đã thể hiện đầy đủ những gì Mozilla đang định hướng. Vẫn còn đó một vài câu hỏi chưa có lời giải đáp, cũng như những đoạn gây khó hiểu cho người đọc vì quá sơ sài, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể thấy đội ngũ phát triển Firefox đang ở trên một con tàu tốc hành được chạy bằng sức lao động của chính họ, dưới áp lực của thời gian. Bên cạnh đó, rõ ràng là Mozilla đang bỏ ra một khối lượng rất lớn công sức cũng như tâm lực để chắc chắn rằng sản phẩm của họ làm hài lòng người sử dụng.

 

 

Cụ thể hơn, trong lộ trình 16 tuần (một chu kỳ phát triển một phiên bản Firefox mới), đội ngũ phát triển sẽ có những bước phát triển và chỉnh sửa Firefox qua một số giai đoạn nhất định. Kết cấu phát triển kiểu “giai đoạn” này hoàn toàn tương tự với quá trình phát triển một trình duyệt Internet khác, ví dụ như: Google Chrome.

 

Bắt đầu bằng những đoạn code khởi đầu cho một phiên bản Firefox. Tại Mozilla, các lập trình viên sẽ “thêm mắm muối”, đưa vào những chức năng cần có của một trình duyệt, cũng như những tính năng mới. Sau khi hoàn tất phiên bản “alpha” này, họ bắt đầu quá trình thử nghiệm nội bộ, tiếp theo là cho ra đời những phiên bản Beta được phổ biến rộng rãi đến người sử dụng, trước khi phát hành phiên bản chính thức.

 

 

Phiên bản Firefox ở mỗi giai đoạn sẽ được lưu trữ bộ mã nguồn riêng. Những tính năng sẽ phải được phát triển riêng biệt để Mozilla có thể dễ dàng loại bỏ những chức năng không cần thiết cho phiên bản chính thức. Theo bản kế hoạch, ở giai đoạn đầu tiên sẽ chỉ có khoảng 100.000 người được tiếp cận với bản Firefox đầu tiên được dựng lên từ mã nguồn gốc. Nhóm 100.000 người này là những nhân viên phát triển, cùng với những tình nguyện viên có mong muốn đóng góp vào sự phát triển của trình duyệt ưa thích của họ.

 

 

Giai đoạn này sẽ đem bản beta của Firefox đến khoảng 1 triệu người dùng thử. Đó cũng là tiêu chuẩn lý tưởng cho một nhóm phát triển Web để kiểm tra sự hoạt động của trình duyệt, và cho những nhà phát triển add-on đi kèm để họ có thể phát triển với nền tảng trình duyệt mới.

 

 

Sau giai đoạn nói trên, phiên bản Beta, sau một số chỉnh sửa và khắc phục lỗi, sẽ được phát hành rộng rãi để tiếp cận nhiều đối tượng người sử dụng hơn. Ước tính khoảng 10 triệu người sẽ tham gia vào quá trình test beta của Firefox. Thế nhưng một sự thật đáng ngạc nhiên là số lượng người sử dụng những phiên bản chưa chính thức của Firefox đang giảm đi nhiều so với con số mong đợi.

 

 

Một trong những thử thách tạo ra bởi áp lực thời gian chính là thời gian ra mắt các bản update. Việc đưa ra thường xuyên những bản nâng cấp thực sự sẽ gây cho người dùng, những người đang tham gia quá trình thử nghiệm cảm thấy khó chịu. Một trong những giải pháp hợp lý cho vấn đề này đã được đề cập trong bản kế hoạch của Mozilla: Mỗi khi có bản cập nhật Beta mới, trình duyệt sẽ tự động update và thông báo cho người sử dụng về sự thay đổi này. Thực tiễn cho thấy,trong quá trình thử nghiệm Firefox 4, phương pháp này đã phát huy tác dụng khá tốt.

 

Không chỉ có vậy, áp lực thời gian cũng đã tạo ra khó khăn lớn nhất: Sự tương thích của các add-on cũ với trình duyệt mới. Bản “kế hoạch” đã xác nhận tình trạng trên có xảy ra, nhưng không hề đưa ra hướng giải quyết cụ thể nào. Đây sẽ là một khía cạnh Mozilla sẽ phải bỏ ra kha khá tâm sức giải quyết.

 

 

Vấn đề tương thích phần nào cũng ảnh hưởng ít nhiều đến quá trình thử nghiệm Firefox. Thông thường người sử dụng trình duyệt này kèm với một vài add-on khác, và họ có xu hướng không chuyển sang cái mới, trừ phi mọi thứ vẫn “y xì” như lúc họ sử dụng trình duyệt phiên bản cũ hơn. Chưa kể việc rút ngắn quá trình phát triển sẽ tạo ra tâm lý bất an cho người sử dụng.

 

Trước khi hiện thực hoá bản kế hoạch về Firefox, có lẽ Mozilla sẽ phải lập ra một bản “kế hoạch” hoàn toàn khác, với mục địch vẽ ra đường lối cụ thể để giải quyết những vấn đề kể trên.

 

 

Một điều cần phải nhắc lại là “kế hoạch” của Mozilla mới chỉ là “bản nháp” sơ sài. Từ đó đến khi một phiên bản Firefox mới ra đời vẫn còn rất xa, với nhiều chướng ngại cần giải quyết và công sức cần bỏ ra. Giá trị của kế hoạch này đơn giản chỉ là những gì Mozilla đang suy tính và hy vọng đạt được. Dĩ nhiên là ai cũng kỳ vọng vào “4 bàn thắng” Mozilla sẽ ghi được trong năm 2011 này, và “bản nháp” kia là một sự khởi đầu khá tốt đẹp cho chặng đường còn rất dài trước mắt của những con người ở Mountain View, California.