"Hệ điều hành không còn là ưu tiên số một đối với công ty chúng tôi nữa" là thông điệp mà CEO Microsoft, ông Satya Nadella muốn gửi gắm tại sự kiện phần cứng diễn ra vào tối 2/10.

Microsoft đã có một ngày ra mắt đầy ấn tượng với dòng sản phẩm thuộc thương hiệu Surface. Công ty đã giới thiệu hàng loạt sản phẩm phần cứng mới cho mùa lễ hội – mùa mua sắm cuối năm, cùng với việc hé lộ một số chi tiết rất hấp dẫn về các thiết bị điện toán hai màn hình, gồm điện thoại Surface Duo và tablet Surface Neo, sẽ ra mắt vào năm tới.

Tuy nhiên, một trong những điều gây ấn tượng nhất chính là tuyên bố mà CEO Nadella của Microsoft trong cuộc phỏng vấn với phóng viên chuyên trang công nghệ Wired. Nadella tiết lộ, "Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi giờ đây là mô hình phát triển và kinh doanh ứng dụng, cùng những kinh nghiệm đã tích luỹ được trong suốt hàng chục năm qua". Điều này đã một lần nữa củng cố nhận định rằng Windows không còn giữ vị trí quá quan trọng trong chiến lược của Microsoft. "Việc làm thế nào để viết một ứng dụng chạy được trên cả điện thoại Surface Duo (chạy hệ điều hành Android – ND) và máy tính bảng Neo (chạy hệ điều hành Windows 10X – ND) sẽ quan trọng hơn là việc nghĩ xem làm thế nào để viết một ứng dụng chỉ chạy được trên nền tảng Windows hoặc Android, bởi đã có Microsoft Graph," vị CEO chia sẻ.

Lẽ dĩ nhiên, ông đã nói đúng, và đó cũng là thông điệp mà Microsoft đã phát đi từ khi Nadella tiếp quản vị trí CEO của Microsoft hơn 5 năm trước. Nadella đã "xốc" lại bộ phận phát triển Windows của Microsoft vào năm ngoái, dẫn đến sự ra đi của cựu giám đốc mảng Windows, ông Terry Myerson. Đồng thời, nhóm phát triển chính của Windows cũng được điều chuyển sang bộ phận đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI) của công ty. Microsoft đã sẵn sàng cho một kỷ nguyên "hậu Windows", và điều này đang ngày càng hiện hữu sau sự kiện đêm qua.

Windows hiện vẫn là một phần quan trọng trong chiến lược kinh doanh của Microsoft, nhưng sẽ không phải là tương lai của công ty này. Nadella đã phát đi thông điệp trên bằng cách tập trung phát triển Microsoft Graph, một tập hợp các giao diện lập trình ứng dụng (API) giúp kết nối các thiết bị phần cứng với các dịch vụ đám mây của Microsoft, đóng vai trò "cửa ngõ" quan trọng dẫn vào hệ sinh thái Windows, Office 365 và Azure. Có thông tin cho rằng Microsoft đang hợp tác với Google để tích hợp Graph sâu hơn vào hệ điều hành Android.

Microsoft vẫn chưa đề cập rõ ràng tới mối quan hệ hợp tác với Google tại sự kiện Surface vừa qua, song công ty đã giới thiệu chiếc điện thoại thông minh Surface Duo chạy hệ điều hành Android. Đây đúng là một bước chuyển quan trọng, và cũng là sự "trở về" với mảng smartphone của Microsoft, chỉ là lần này sản phẩm của Microsoft không chạy hệ điều hành Windows. Giờ đây Microsoft đã trở thành một trong những nhà sản xuất điện thoại Android. Giám đốc sản phẩm của Microsoft, ông Panos Panay, đã rất hào hứng chia sẻ về nguyên nhân đằng sau quyết định này, "Android có hàng trăm nghìn ứng dụng hoạt động trên đó. Mọi thứ rất đơn giản. Người dùng cần ứng dụng, vậy thôi."

Những chiếc smartphone chạy hệ điều hành Windows đã thất bại bởi chúng thiếu quá nhiều ứng dụng quan trọng; và đó là lý do Microsoft quay sang hợp tác với Google, để những mẫu smartphone của hãng sẽ có quyền truy cập vào cửa hàng Play Store và thậm chí là nhiều hơn thế nữa. Microsoft đã phần nào hé lộ rằng họ đang hợp tác trực tiếp với Google để phát triển Android dành cho các thiết bị hai màn hình, và họ đang cải tiến một số API của Android để nâng cao trải nghiệm trên các thiết bị dạng này.

Điều đó đồng nghĩa với việc Microsoft đang không chỉ sử dụng nền tảng của Android mà còn đóng góp ngược trở lại cho Dự án Mã nguồn mở Android (Android Open Source Project - AOSP), tương tự như cách mà công ty đang sử dụng và cải tiến ngược trở lại cho dự án Chromium. Nếu mọi việc đúng là như vậy, thì rõ ràng tương lai của Microsoft đang phụ thuộc vào các dòng mã của Google. Nhưng với Panay, Windows có vẻ như không còn là một thứ gì đó quá quan trọng nữa.

"Không, không, không, không, không, không, không, không," Panay thốt lên khi được hỏi liệu Android có phải là tương lai của Microsoft hay không. "Bạn cần phải cung cấp cho người dùng những thứ họ muốn trên những nền tảng mà họ đang có. Chúng tôi đã nhận ra điều này – hoặc là bạn đặt một hệ điều hành tốt lên một thiết bị không phù hợp hoặc ngược lại. Vấn đề là chúng ta phải biết lựa chọn hệ điều hành tốt nhất để đặt lên cái nền tảng mà người dùng đang sử dụng? Trong trường hợp này, với các thiết bị di động, thì hệ điều hành Android rõ ràng là sự lựa chọn hợp lý hơn cả. Nhưng đối với những thiết bị có màn hình "lớn hơn", thì Windows vẫn là số một."

Windows hiện vẫn đóng vai trò rất quan trọng đối với tất cả những người đang sử dụng nó, nhưng Nadella hiểu rằng điều đó sẽ không còn kéo dài lâu nữa. Các người dùng doanh nghiệp vẫn phải dựa vào Windows để sử dụng những ứng dụng desktop truyền thống như Microsoft Office và nhiều phần mềm khác nữa. Song ở phần còn lại của thế giới điện toán, đa số mọi người đã chuyển sang các thiết bị di động. Các ứng dụng thì ngày càng được thiết kế theo hướng hoạt động đa nền tảng hơn, bên cạnh đó chúng còn dựa vào các công nghệ web thay cho môi trường của từng hệ điều hành cụ thể. Microsoft đã "bắt kịp" xu thế này bằng cách cho ra mắt hàng loạt ứng dụng Android và iOS. Cụ thể hơn, hãng đã đưa Office lên iPad từ gần 5 năm trước.

Microsoft hiện đang tập trung vào việc đảm bảo các ứng dụng (và cũng là các dịch vụ) như Office và Microsoft Teams có thể hoạt động trơn tru trên mọi nền tảng hệ điều hành. Điều đó đồng nghĩa với việc phát triển và cải tiến Windows không còn là mục tiêu quá quan trọng với công ty như trước, và thay vào đó, họ dành sự chú ý tới việc góp phần cải thiện nền tảng Android và Chromium để các ứng dụng và dịch vụ của Microsoft có thể hoạt động tốt hơn. Panay gọi đây là việc "tạo ra các API giúp mang đến những trải nghiệm thần kỳ trên các thiết bị hai màn hình," và nếu Microsoft thành công, thì chúng ta có thể sẽ được chứng kiến sự tích hợp chặt chẽ giữa Windows và Android hơn bao giờ hết.

Làm thế nào để Microsoft có thể cùng Google đạt được mục tiêu trên, điều đó vẫn còn đang là một dấu hỏi. Nhưng Nadella mô tả đây sẽ là "một mô hình ứng dụng mang tới trải nghiệm xuyên suốt trên nhiều thiết bị". Tại sự kiện Surface hôm qua, Microsoft chỉ chia sẻ thông tin ở mức tối thiểu, và hứa sẽ cung cấp thêm thông tin về phần mềm của dự án trong một vài tháng tới và tại hội nghị dành cho các nhà phát triển Build vào năm sau. Nếu Google sẵn lòng "mở cửa" Android để tích hợp chặt chẽ hơn với Windows, thì chắc chắn ở chiều ngược lại, Google cũng sẽ mong muốn được quyền tiếp cận sâu hơn vào nền tảng Windows của Microsoft.

Microsoft hiện đã coi Android là nền tảng tương đương với Windows hoạt động trên các thiết bị di động, do đó nếu sự hợp tác này thành công, thì có thể chúng ta có được những ứng dụng Google được tối ưu hoá tốt hơn cho Windows, hoặc Microsoft sẽ cho phép người dùng Windows sử dụng Google làm bộ máy tìm kiếm mặc định trên thanh tìm kiếm của hệ điều hành này. Trong suốt nhiều năm qua, Microsoft đã luôn cố gắng ép buộc người dùng Windows sử dụng các phần mềm và dịch vụ của Microsoft theo mặc định, còn Google thì tìm mọi cách để "hạ bệ" Windows Phone và trình duyệt Edge của Microsoft. Đã đến lúc hai công ty cần bắt tay nhau và cung cấp giải pháp phần mềm tốt nhất dành cho tập khách hàng chung của mình.

Những hé lộ không-hề-nhỏ của Nadella về tương lai của Windows vẫn chưa có nhiều ý nghĩa ở thời điểm hiện tại, nhưng rõ ràng Microsoft đang muốn "làm bạn" với ngày càng nhiều công ty công nghệ khác nhằm đảm bảo các ứng dụng, dịch vụ và thậm chí là cả phần cứng của hãng hoạt động một cách tối ưu nhất, dù trên nền tảng hệ điều hành nào. Còn về Windows, hệ điều hành này chắc chắn sẽ không thể "chết", nhưng đang dần chiếm vị trí thấp hơn trong danh sách ưu tiên của Microsoft.