Việc phát hành game qua mạng không phải là một điều mới mẻ. Điều này đã giúp thúc đẩy doanh số bán game của các công ty, góp phần mở rộng kênh phân phối, từ đó đưa game đến tay nhiều người hơn trong thời gian ngắn hơn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây dung lượng game càng lúc càng lớn ra nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến anh em chúng ta trong quá trình download bởi nhiều lý do khác nhau, đặc biệt là khi mà tốc độ đường truyền Internet lại không thể tăng nhanh để đáp ứng.

Dung lượng ngày càng phình ra

Hiện nay không khó để tìm ra những trò chơi với dung lượng lên đến hàng chục GB. Ví dụ như GTA V mới ra, trò chơi nổi đình nổi đám hiện nay, có dung lượng tải về gần 60GB. Điều này gây khó khăn cho những người có tốc độ đường truyền Internet thấp từ 30Mbps trở xuống bởi họ sẽ phải tốn rất rất nhiều thời gian để chờ download.

Ngay như ở Việt Nam chúng ta, những gói cước cáp quang nhanh nhất của các nhà mạng dành cho hộ gia đình cũng chỉ vào khoảng 12-15Mbps nên tình trạng còn khó khăn hơn. Ở nước ngoài thì một số nhà cung cấp áp dụng chính sách trần dữ liệu, nên những người có trần 30GB, 50GB thì chắc chắn không thể nào tải về một trò năng như GTA V được rồi. Ngay cả những game có dung lượng thấp hơn như Assassin’s Creed Unity hay Call of Duty Advanced Warfare cũng nằm ngoài tầm với của họ.

Để minh họa rõ hơn so xu hướng ngày càng tăng của game, mời các bạn xem qua biểu đồ bên dưới. Những con số được dùng để vẽ nên biểu đồ này không phải là yêu cầu dung lượng trống của game từ nhà phát triển, mà chính là dung lượng download trong quá trình cài đặt. Dữ liệu được thu thập từ Steam, Origin, UPlay, một số thì đến từ các phần hỏi đáp, diễn đàn, hay bài viết trên mạng.

Mọi người có thể thấy rõ rằng từ năm 2007 đến nay những trò chơi của những hãng lớn như Activision, Ubisoft hay EA đã tăng từ 5 đến 10 lần. Tựa game Assassin’s Creed nguyên bản hồi năm 2008 có dung lượng download chỉ vào khoảng 9GB, trong khi phiên bản Assassin’s Creed Unity hồi năm ngoái thì tăng vọt lên 40GB. Xu hướng này còn tăng nhanh hơn kể từ năm 2011, sau khi Call of Duty cán mốc 15GB còn RAGE thì đụng đến gần 20GB. Đến năm 2013 thì mức tăng này còn cao hơn, có thể là do việc ra mắt PS4 cũng như Xbox One. Kể từ đó đến nay thì các game thường có dung lượng từ 20GB đến trên 50GB.

Việc thu thập những dữ liệu nói trên cũng tiết lộ một số sự khác biệt giữa các mà cách ứng dụng client tải về trò chơi. Trước khi download, Steam của Valve chỉ hiển thị dung lượng HDD cần thiết, trong khi Origin của EA thì cho người dùng biết cả dung lượng download và dung lượng cài đặt là bao nhiêu. Steam thì được tích hợp công cụ sao lưu, trong khi Origin và UPlay thì không có. Với những người muốn cài lại game một cách nhanh chóng thì Steam rõ ràng có lý hơn, do những lần cài sau không cần phải tốn thời gian download lại nữa mà chỉ cần phục hồi bản backup từ ổ cứng rời là xong, nhanh hơn rất nhiều lần.

Giải pháp Repack, dùng đĩa DVD

Ngay cả những người xài game lậu cũng có những mối quan ngại với dung lượng game lớn chứ không chỉ những người chịu bỏ tiền mua game. Một số "hải tặc" thậm chí còn từ bỏ một trò nào đó chỉ vì họ không thể download nó trong một thời gian quá dài. Thế là có một khái niệm khá thú vị ra đời: Repack, tạm dịch là đóng gói lại. Đây là một phiên bản khác của game được cộng đồng làm lại, trong đó dữ liệu về hình ảnh, âm thanh, video đã được nén nhằm giải kích thước download của trò chơi trước khi đóng gói tất cả lại thành một bộ cài. Một vài game repack thì chọn cách bỏ bớt những ngôn ngữ không cần thiết và giữ lại mỗi tiếng Anh mà thôi.

Tác dụng của repack khá ấn tượng. Lấy ví dụ như trò Wolfenstein: The New Order. Nếu bạn tải nó từ Steam về thì bạn sẽ cần đến 40GB, trong khi những bản repack được chia sẻ thì chỉ có dung lượng 15GB mà thôi, tức là giảm đi 2,6 lần. Tương tự, Battlefield 4 có dung lượng 25GB trên Origin nhưng bản repack chỉ 17GB. Tất nhên, vì đã được nén cũng như bỏ bớt một số thành phần nên chất lượng hình ảnh, video hay âm thanh của game repack có thể không còn được đẹp như bản gốc của nhà phát hành, thậm chí còn xảy ra một số vấn đề tương thích.

Thực chất thì các hãng cũng đã có nhiều nỗ lực nén game của họ lại một cách chính thức. Chúng ta có thể kể đến game Titanfall với dung lượng download chỉ 21GB nhưng khi giải nén ra xong và cài đặt thì chiếm đến 48GB. Watch Dogs thì cần 25GB để hoạt động như download chỉ 13GB mà thôi.

Về mặt lý thuyết, người ta vẫn có thể xách tiền ra mua đĩa cài, tuy nhiên doanh số bán game PC thông qua mạng đã vượt mặt việc bán đĩa từ nhiều năm nay. Tính đến năm 2013, 90% nguồn thu của ngành game đến từ các cửa hàng online.

Ngoài ra, việc mua đĩa cài game còn khiến người chơi gặp phải một số khó khăn mà nếu chọn cách download từ trên mạng về thì sẽ không bị. Ví dụ, những ai mua đĩa GTA V để khỏi phải download 60GB thì lại không cài được thông qua Steam, chỉ có cách dùng Rockstar Social Club. Ngoài ra, dung lượng lớn như thế cũng cần đến vài chiếc đĩa chứ 1 DVD thì không thể chứa hết (game Wolfenstein: The New Order cần đến 4 đĩa DVD, Call of Duty Advanced Warfare thì cần 6 cái). Những chiếc máy chơi game như Xbox hay PlayStation thì còn có đầu đọc Blu-ray, chứ còn PC thì không phải máy nào cũng có đầu đọc loại đĩa quang này.

Việc phát hành kĩ thuật số rõ ràng là một cách mà nhiều công ty lớn kỳ vọng game thủ sẽ áp dụng để mua game về chơi. Nhưng để tải được một trò 40GB, 50GB trong khoảng 1-2 tiếng thì sẽ cần đường truyền ít nhất 100Mbps, con số không tưởng với hầu hết các quốc gia hiện nay. Số liệu từ Steam, Download Statistics và Ookla cho thấy ngay cả những người dùng ở Mỹ và Châu Âu cũng chỉ có tốc độ đường truyền trung bình vào khoảng 30Mbps, ở Nhật và Hàn Quốc là 40-50Mbps, trong khi ở Úc thì người dùng Steam chỉ đạt tốc độ trung bình 7Mbps. Brazil, Ba Lan hay Ý thì con số này còn tệ hơn, chỉ vào khoảng 5Mbps.

Chỉ để tải về thôi mà tốn 1 ngày 3 tiếng, làm sao còn hứng thú đây?​

Quay trở lại Mỹ, một bài báo của Ars Technica hồi tháng 12 năm ngoái ghi rằng Bộ thương mại Mỹ có nói là khoảng 6/10 người Mỹ về mặt lý thuyết có thể đăng kí sử dụng đường truyền Internet tốc độ 100Mbps trở lên. Tuy nhiên, trong thực tế thì chỉ có 8% người dùng có thể được sử dụng một dịch vụ như thế từ các nhà cung cấp (ISP).

Điều gì sẽ xảy đến tiếp theo?

Tốc độ download và việc phát hành nội dung qua mạng là một trong những điều nà Ủy Ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) đang đem ra xem xét. Hồi đầu năm nay FCC đã nâng định nghĩa "băng thông rộng" lên gấp 6 lần so với hiện tại khiến thị phần Internet "băng thông rộng" tại Mỹ xáo trộn, và đây là một phần trong chiến lược thúc đẩy sự cạnh tranh trong việc cung cấp Internet để người dân có được đường truyền nhanh hơn, ổn định hơn. FCC cũng đã nới lỏng các luật lệ của mình để cho phép các nhà cung cấp thuộc sở hữu của thành phố hoặc tiểu bảng có thể cạnh tranh dễ hơn với những ISP tư nhân.

Ở những nước khác, cũng đã có những dự luật đề ra nhằm tăng tốc độ đường truyền cho người dùng, trong khi các ISP thì đang nỗ lực cải thiện công nghệ cũng như hạ tầng của họ để Internet băng thông rộng có thể được tiếp cận đến nhiều người hơn với chi phí thấp hơn.

Tuy nhiên, đó là chuyện của tương lai, còn ở thời điểm hiện tại thì hầu hết người dùng sẽ phải đối mặt với những khó khăn từ việc tải game online. Công nghệ càng phát triển hơn, hình ảnh đẹp hơn, video nét hơn thì game cũng phình to ra, đây là điều gần như không thể tránh khỏi. Mà cay đắng hơn nữa khi mà hiện ít có dấu hiệu nào cho thấy các nhà phát triển game đang có nỗ lực thu nhỏ những đứa "con cưng" của mình lại.

Hiện có những trò hay những phần mềm đang thử nghiệm việc đặt hàng và cho download trước khi thời điểm cho phép chơi diễn ra. Hãy thử tưởng tượng thế này: một trò chơi có dung lượng 50GB sẽ được tải dần trong vòng 1 tuần, đến đúng thời điểm unlock để mọi người cùng chơi thì dù mạng nhanh hay chậm gì thì người dùng cũng đều đã có sẵn game trong máy rồi. Giải pháp này cũng giảm tải khá nhiều cho máy chủ của những nền tảng như Steam hay Origin bởi không còn tình trạng hàng trăm, hàng nghìn hay hàng triệu người cùng nhảy vào download một lúc.

Trên console thì còn có giải pháp hay hơn, đó là cho phép chơi một phần của game trong khi game vẫn còn tiếp tục download. Như vậy thì người dùng không phải chờ nhiều ngày để được thưởng thức thứ mà họ đã bỏ tiền ra mua, cứ từ từ vừa chơi vừa download cũng không gây ra trở ngại gì cả. Đáng buồn là hiện ngoài những trò của Blizzard ra thì hầu như không có game nào khác trên PC áp dụng cơ chế này cho dùng Steam đã hỗ trợ.

Như vậy, giải pháp đơn giản nhất có lẽ là đi tìm một đường truyền Internet nhanh hơn, nhưng điều này thì gần như nằm ngoài tầm với của các hãng phát hành hay hãng sản xuất game. Chúng ta sẽ phải trông chờ vào các nhà mạng hay những công ty có tầm ảnh hưởng lớn như Intel, Microsoft, Google, Facebook với những phát minh của mình để tăng tốc Internet. Nhưng khi nào những phát minh đó mới ra mắt, khó mà biết được, và có lẽ anh em chúng ta sẽ phải tiếp tục chờ thêm một thời gian nữa.

Cách hạn chế dung lượng download khi dùng chung đường mạng