Sau thành công rực rỡ của iPad, hàng loạt các hãng công nghệ lớn trên thế giới đua nhau đưa ra tablet của riêng mình. Rồi thì mỗi khi một chiếc tablet tiềm năng ra mắt, người ta đều hi vọng ai đó có thể trở thành iPad killer hoặc chí ít sẽ có thể cạnh tranh một cách sòng phẳng với iPad. Nhưng từ HP, Motorola, RIM cho đến Amazon chưa ai có thể lay chuyển nền móng của iPad.
Nguyên nhân nào khiến Apple có thể ngạo nghễ lâu đến vậy?
Apple iPad đang thống trị gần như tuyệt đối thị trường
Nhìn vào con số thị phần tablet có lẽ nhiều người sẽ phản bác ý kiến của tôi. Hiện tại iPad "chỉ" còn khoảng 75 ~ 80% thị phần thị trường tablet. 20 ~ 25% còn lại hiện đang là của Android. Tuy nhiên, hãy nhớ ai đang là đối thủ chính cạnh tranh bớt thị phần của iPad, đó không phải là Samsung Galaxy Tab, TouchPad mà đó là Kindle Fire - tablet giá siêu rẻ (do Amazon chịu lỗ phần cứng), giá chỉ bằng 1/3 iPad.
Nhìn vào một con số khác, lưu lượng web truy cập từ tablet, hiện iPad chiếm khoảng 90% lưu lượng và lượng user thực tế sử dụng. Điều này tức là cứ 10 người dùng tablet mới có 1 người không phải dùng iPad. Một số trang web lớn cũng công bố những kết quả tương tự thông qua lượng người truy cập web của mình.
Một điều dễ thấy, hiện tại thị trường tablet vẫn gần như của riêng iPad, chưa có một sự cạnh tranh đích thực nào bởi Amazon Kindle Fire thuộc một phân khúc khác hoàn toàn.
Tại sao?
Vì thị trường cạnh tranh là thị trường toàn cầu nên chắc chắn chúng ta không đề cập đến những rào cản mang tính quốc gia dù thực tế một số thị trường rất lớn (như Trung Quốc chẳng hạn) có những rào cản rất khắc nghiệt.
Khả năng sản xuất và chất lượng phần cứng
Nhiều người cho rằng chất lượng phần cứng và khả năng cung ứng là chìa khóa thành công của Apple. Quả thật, chất lượng phần cứng của Apple, cụ thể trong trường hợp này là iPad quả thật rất tuyệt vời. Máy bền, chắc chắn, ít hỏng hóc lặt vặt, thời lượng pin tốt, thiết kế khó mà chê vào đâu được...
Tuy nhiên, thực tế là không phải chỉ Apple mới có khả năng sản xuất phần cứng tốt. Lấy ví dụ chiếc TouchPad của HP, nếu chỉ xét riêng về phần cứng, nó cũng không thua kém iPad nhiều cho lắm: máy cũng chắc chắn, đẹp, bền... Đúng là có khoảng cách nhất định giữa chất lượng phần cứng thì khoảng cách và sự thống trị của iPad cũng không thể lớn đến vậy.
Thương hiệu và sự trung thành của khách hàng
Phải công nhận rằng lực lượng fan của Apple trên thế giới rất đông và sự trung thành của họ với các sản phẩm Apple phải nói là gần như tuyệt đối. Có người nói đùa gắn logo Apple vào bất cứ sản phẩm nào, nó cũng thành công. Thật sự, đối với nhiều người, thương hiệu Apple như một sự đảm bảo chất lượng không thể chắc chắn hơn.
Nhiều người cho rằng việc các khách hàng của Apple tiếp tục lựa chọn iPad (sau iPhone hoặc Mac) là vì lý do này. Tuy nhiên, trong một thời đại thông tin nhiều và đa chiều như thế này, sự trung thành mù quáng sẽ không phải là yếu tố thành công của Apple.
Hệ thống phân phối
Phải nói rằng hệ thống Apple Store của Apple rất tuyệt vời. Thiết kế cực đẹp, ấn tượng, đem lại cho khách hàng trải nghiệm tuyệt vời mỗi khi có mặt (Tham khảo thêm:
Những bí quyết thành công của Apple Store). Hệ thống Apple Store đã đóng góp rất lớn vào thành công của Apple. Không một đối thủ nào có hệ thống Store lớn và chuyên nghiệp như Apple.
Nhắc đến hệ thống phân phối của Apple, nhiều người nghĩ và chỉ nghĩ đến Apple Store. Nhưng thực tế, đây chỉ là một trong những kênh phân phối của Apple. Ngoài ra, sản phẩm của Apple có mặt ở khắp nơi trên thế giới và thành công nhờ rất nhiều hệ thống phân phối khác:
- Phân phối iPhone, iPad qua nhà mạng: một trong những quyết định chính xác nhất và làm nên thành công lớn của iPhone tại thời điểm ra mắt. iPad, với những đặc điểm của mình cũng tận dụng rất tốt kênh phân phối này.
- Phân phối qua các hãng bán lẻ (như Best Buy) chẳng hạn. Theo thống kê, có khoảng 15% iPad bán được thông qua kênh này. Apple với vị thế của mình, luôn nhận được ưu tiên từ các hãng bán lẻ.
- Hệ thống phân phối xách tay: nhờ sức hút của sản phẩm Apple, rất nhiều người đang sống nhờ kinh doanh hàng Apple xách tay. Nhất là một số quốc gia thuế nhập khẩu cao, thời gian có hàng chính thức muộn như Việt Nam, hệ thống này rất phát triển. Cũng nhờ hệ thống này mà Apple có thể vươn xa đến mọi ngóc ngánh trên thế giới.
Nhưng quan trong nhất vẫn là hệ sinh thái của hãng
Câu trả lời chính xác nhất cho câu hỏi từ đầu của chúng ta là ecosystem mà Apple đã xây dựng thành công từ iPhone, Mac và sau này là iPad.
Thực tế, điều mà nhiều khách hàng quan tâm khi mua các sản phẩm công nghệ cao cấp (như tablet chẳng hạn) hiện nay yếu tố phần cứng càng ngày càng ít đi. Đơn giản là vì sự khác biệt về chất lượng phần cứng giữa các hãng càng ngày càng nhỏ lại. Điều họ quan tâm nhiều hơn là mình có thể làm gì với chiếc tablet của mình.
Apple đã xây dựng thành công một hệ sinh thái tuyệt vời xung quanh các sản phẩm của mình. Người dùng phải mua các ứng dụng/ nhạc từ App Store, một người dùng lớn trên một hệ thống thiết bị đồng nhất khiến cho việc của các lập trình viên nhẹ nhàng hơn trong khi đó doanh thu cao khiến cho các lập trình viên tích cực tạo ra các ứng dụng tuyệt vời trên iOS, kho ứng dụng ngày một nhiều lên, càng ngày càng đông người sử dụng iOS. Vòng tuần hoàn cứ tiếp tục như vậy.
Một điểm nữa, một khi đã "rơi" vào hệ sinh thái của Apple bạn sẽ rất khó thoát ra. Chưa kể đến việc chất lượng phần cứng của hãng vẫn luôn tuyệt vời. Hãy tưởng tượng bạn đã dùng iPhone, bạn mua nhạc/ ứng dụng mất khoảng 1000 USD, những nội dụng này có thể sử dụng trên bất cứ thiết bị chạy iOS khác. Bạn sẽ mất trắng khi chuyển qua Android hay bất cứ sản phẩm của hãng nào khác? Bạn sẽ làm gì? Hầu như không có lý do gì để chúng ta "dứt tình" với Apple cả.
Và tại sao các hãng khác vẫn chưa vượt được Apple trong cuộc chiến tablet
Có một sự thực rằng sự thống trị của Apple iPad đang hài hòa giữa 3 yếu tố trên: thương hiệu, các kênh phân phối và hệ sinh thái khổng lồ vững chắc hãng đã xây dựng thành công. Một khi ba yếu tố này còn là độc nhất, khó có thể trông chờ vào một cuộc lật đổ.
Ngẫm đi cũng phải ngẫm lại, một sự thật là Apple iPad mạnh bởi các đối thủ quá yếu, không có khả năng cạnh tranh. Đặc biệt là Google Android - HĐH đã cạnh tranh thành công (phần nào) với iPhone lại đang gây thất vọng cực lớn trên thị trường tablet. Ngay cả một tablet hàng đầu như Samsung Galaxy Tab 2 cũng còn lâu mới cạnh tranh được với iPad... vì HĐH.
Có một sự thực là Android phân mảnh quá mạnh khiến cho việc thiết kế một ứng dụng chạy hoàn hảo trên các thiết bị Android khác nhau là không thể. Trong khi đó, số lượng tablet Android bán ra và thực dùng lại quá ít khiến cho nhiều lập trình viên không mặn mà lắm với lựa chọn này cho nên người dùng khó mà hài lòng với kho ứng dụng của Android tablet. Đó là còn chưa kể đến một số yếu tố cốt lõi rất quan trọng của chính Android (ví dụ như chất lượng cảm ứng) cũng chưa tốt.
Hãy nhìn sang iPad. Hầu như toàn bộ các ứng dụng của iPhone có-thể-chạy trên iPad và 650.000 ứng dụng có bản dành riêng cho iPad. Vậy, có lý do gì người ta phải đầu tư vào các tablet Android trong khi iPad tốt hơn nhiều?
Có một điều nữa, những iPad killer đang lại tự... đánh nhau. Hãy nhìn vào các Samsung hay đặc biệt là Amazon sử dụng những kho nội dung của riêng họ (tất nhiên, vì lợi nhuận từ nội dung) lại càng khiến khả năng cạnh với iPad yếu đi.
Có lẽ, tablet Android sẽ không bao giờ giải được bài toán mà smartphone Android đã giải quyết thành công. Nhưng vẫn có một hi vọng dành cho "quân khởi nghĩa" một đối thủ có khả năng cạnh tranh sòng phẳng với Apple sẽ ra đời. Đó là ai? Hãy đoán hoặc đón đọc trong bài viết sau.