Nhật ký 10 ngày sản xuất iPhone 5

Không thể phủ nhận iPhone là một trong những chiếc điện thoại bán chạy nhất thế giới với doanh số bán hàng cao ngất ngưởng. Để đảm bảo được nhu cầu khổng lồ về iPhone của thế giới, Apple đã lựa chọn Trung Quốc như là một giải pháp tối ưu để sản xuất linh kiện và lắp ráp nên iPhone tại đây. Nhờ lượng nhân công rẻ mạt nhưng dồi dào mà Táo Khuyết vẫn có thể đảm bảo được nguồn cung cấp iPhone lớn mạnh ổn định cũng như không phải lo lắng nhiều đến chi phí sản xuất gia tăng. Tuy nhiên để Apple có được mức phí sản xuất rẻ mạt, những công nhân lắp ráp linh kiện của iPhone tại các nhà máy Foxconn, đối tác sản xuất và lắp ráp linh kiện cho các sản phẩm của Apple lại đang phải làm việc và sống trong một môi trường đầy khắc nghiệt. Đã từ lâu, giới báo chí và truyền thông luôn có những bài báo đả kích môi trường sống khổ sai của những công nhân Foxconn.

Mới đây, tờ báo “Bưu điện Thượng Hải buổi tối” của Trung Quốc đã cử một phóng viên nhiều kinh nghiệm cải trang thành lao động xin việc ở nhà máy Foxconn của quận Tai Yuan để thâm nhập và tìm hiểu hoạt động của cơ sở này. Nhệm vụ của anh là tìm hiểu cách thức mà iPhone 5 đã được chế tạo và lắp ráp ra sao. Phóng viên này đã ghi chép nhật ký cẩn thận 10 ngày làm công nhân đáng nhớ của mình. Dưới đây là nhật ký của anh trong 10 ngày làm việc tại một trong những nhà máy của Foxconn, đối tác đảm nhận sản xuất tới 57 triệu iPhone 5 cho Apple. Và nếu bạn đọc GenK không đủ kiên nhẫn để đọc hết 10 ngày thì có thể kéo xuống hai ngày cuối cùng để cảm nhận những vất vả của công nhân tại nhà máy Foxconn.

Tôi bắt đầu buổi sáng ngày thứ 2 bằng bữa sáng ở căng tin. Khi đang ăn sáng, người bên cạnh tôi như quát lên: "Thức ăn kiểu gì thế này! Đừng mong tao sẽ làm thêm giờ". Sau đó, anh ta nói thầm với tôi rằng mình sẽ phá hỏng giường ở ký túc xá khi xong việc ở đây. Có lẽ đã có rất nhiều công nhân cũng đã làm như thế bởi trên giường của tôi cũng có một lỗ thủng lớn. Sau khi ăn sáng xong, chúng tôi được yêu cầu ký vào hợp đồng lao động ở ngay trong căng tin.

Bản hợp đồng lao động yêu cầu công nhân phải giữ bí mật tuyệt đối về:

Bản hợp đồng lao động không đề cập nhiều về vấn đề làm thêm giờ. Dưới phần "có thể gây hại cho người lao động trong quá trình sản  xuất", việc quản lý đã yêu cầu chúng tôi đánh dấu tất cả vào ô chọn "Không". Mục này bao gồm các điều khoản như "ô nhiễm tiếng ồn" và "nhiễm độc", tôi tự hỏi rằng đây có phải là một cách để trốn tránh trách nhiệm về mặt pháp lý của nhà máy Foxconn.

Hôm sau ngày ký hợp đồng, chúng tôi được tập trung tại một hội trường lớn để nghe giới thiệu tóm tắt về lịch sử của Foxconn cùng các chính sách và các biện pháp bảo hộ lao động. Trong khi nghe giới thiệu, họ luôn đề cập tới một điểm quan trọng đó là: "Tất cả những gì bạn cần phải làm là tuân lệnh." Sau đó, chúng tôi được phát một bản danh sách liên quan đến những vấn đề phạt và thưởng của công nhân: Có 13 chính sách thưởng nhưng lại có tới hơn 70 hình phạt.

Người phát biểu cho biết: "Các anh chị có thể cảm thấy khó chịu về chính sách của chúng tôi, nhưng chúng đều là cần thiết để đảm bảo an toàn cho các anh chị." Sau đó chúng tôi được xem một đoạn video nói về Foxconn.

Khi ai đó hỏi về vấn đề tự tử, các nhân viên quản lý không né tránh chủ đề này nhưng cũng chẳng sẵn lòng thảo luận nhiều về nó. Trong khi thảo luận về chủ đề tự tử, ai đó đã lên tiếng nói rằng môi trường sống tồi tệ chắc chắn sẽ dẫn tới nhiều vụ tự sát hơn…Tôi cũng nhận ra rằng, tất cả các cửa sổ trong khu nhà ở tập thể đều được lắp đặt các chấn song.

Sau khóa đào tạo, chúng tôi được sắp xếp làm việc ngay lập tức dù đang là ban đêm. Chúng tôi chỉ được phép nghỉ ngơi vào ban ngày, tôi đã bị sốt và đau đầu khủng khiếp trước khi có thể bắt đầu làm việc. Sau đó, tôi tới khám ở trạm xá trong nhà máy. Chỉ có một bác sĩ trong ca trực đang khám và điều trị cho 4, 5 bệnh nhân cùng một lúc. Khi hỏi một y tá làm sao để khiếu nại về chi phí y tế, tôi nhận được một câu trả lời rất cộc lốc và thô lỗ: "Đi mà hỏi sếp của anh đi!".

Trong vài ngày này, tôi đã đến tất cả các cơ sở của Foxconn như ký túc xá, căng tin, phòng tắm, sân chơi, phòng tập thể dục, bệnh viện, bưu điện, thư viện và các trung tâm mua sắm... Mặc dù hầu hết trong số đó là miễn phí, tôi vẫn thấy chúng cần được nâng cấp. Đơn cử như khu trung tâm giải trí có đến 2/3 các trò chơi là không chơi được còn nhà hát thì bé như một cái phòng họp. Điều thú vị là tôi không tìm thấy một chỗ bán bia nào cả.

Vào ngày cuối tuần, tất cả công nhân Foxconn sẽ tập trung lại và nhảy múa. Quản đốc của phân xưởng nói qua mic: "Mọi người đã căng thẳng cả tuần rồi, bây giờ là lúc để vui chơi, hãy cứ hét thật to nếu thấy thích." Người bạn cùng phòng của tôi nói rằng anh rất thích màn nhảy múa này, anh ta đã quen được một cô gái trong khi đang nhảy.