Lịch sử của người Sparta thật sự được viết bằng sắt thép và máu. Những cuộc chiến tranh không hồi kết. Đau thương, mất mát đã trui rèn nên một tinh thần cứng cỏi, chiến đấu hoặc chết trong vinh quang. Chính vì vậy chiến binh Sparta từng là nỗi ám ảnh, khiếp đảm cho những vương quốc cùng thời.

Tại sao người Sparta yêu thích chiến tranh? Thật ra người Sparta bắt buộc phải gây chiến tranh, vì thành lũy Sparta bị núi non vây quanh, không có lối trổ ra biển nên người dân không thể thông thương, phát triển kinh tế. Cách duy nhất là đi gây hấn với những thành bang chung quanh, sau một chuỗi những xung đột kéo dài hơn trăm năm, kết quả là người Sparta chiếm được một vùng đất rộng lớn cho cư dân canh tác.

Đã có đất canh tác, nhưng người Sparta vẫn phải tiếp tục chiến đấu. Vì họ gây thù chuốc oán nhiều quá, mà dân số những vùng ấy đông gấp nhiều lần dân số Sparta, chắc chắn một ngày nào đó sẽ xảy ra một trận phục thù khủng khiếp. Vả lại, Sparta là một thành bang nổi tiếng là thiếu thốn tài nguyên nghiêm trọng. Thế nên xứ Sparta đã hình thành một xã hội hướng về chiến tranh.

Johann Joachim Winckelmann, nhà sử học người Đức đã khẳng định: “Ở một xứ sở như Sparta, nghệ thuật không có cửa mà vào...”

Áp lực đến từ nhiều phía đã khiến người dân Sparta phải mạnh mẽ hơn, cứng rắn hơn, hung hãn hơn những người láng giềng. Chỉ có cách này thì họ mới tiếp tục sống còn và ổn định. Khác với thành bang Athena láng giềng, người Sparta không gầy dựng nhiều công trình đồ sộ. Mọi tiền của họ dồn vào việc trang bị vũ khí và sẵn sàng đổ máu bất cứ lúc nào.

Cùng với các thành bang khác ở Hy Lạp, Sparta có hai nhà vua cùng cai trị trong suốt lịch sử tồn tại, cả hai đều khẳng định mình thuộc dòng dõi Heracles. Hai vị vua này thống lĩnh ba quân trên trận tiền và chăm lo các vấn đề tôn giáo. Nhà nước Sparta là sự kết tinh giữa các yếu tố của chế độ quân chủ và dân chủ dưới sự lãnh đạo của một nhóm chính trị đầu sỏ.

Trận chiến làm nên tên tuổi của người Sparta là trận đánh với quân Ba Tư. Đó cũng chính là nội dung của bộ phim 300 đình đám. Vua Xerxes I của Ba Tư đã xua đại quân chinh phạt, Leonidas I, vua của người Sparta thân chinh thống lĩnh ba quân trong trận chiến Thermopylae vào năm 480 trước Công Nguyên. Ông chỉ có 298 chiến binh đánh "rợ Á" trong trận chiến này, nhưng ông sẵn sàng hy sinh, làm gương cho ba quân. Sau một cuộc đấu tranh anh dũng, vua Leonidas I hy sinh cùng với nhiều vị danh tướng thành Sparta.

Chính tinh thần quyết tử này đã khiến trận chiến trở thành một bản hùng ca. Thậm chí tựa game Assasin’s Creed Odyssey sắp ra mắt cũng sẽ tái hiện lại trận chiến bi thương này, biết đâu Ubisoft cho phép game thủ viết lại lịch sử với tổ chức Creed quyền năng.

Tuy nhiên, sau cái chết của Leonidas I, chiến thắng đã thuộc về người Sparta. Hải quân các thành bang Hy Lạp do Đô đốc Sparta là Eurybiades chỉ huy đã đại phá quân Ba Tư của vua Xerxes I trong trận thủy chiến tại Salamis cũng vào năm 480 trước Công Nguyên. Với thất bại này, Xerxes I phải chạy tháo thân về nước, và bỏ lại cận tướng Mardonius ở Hy Lạp.

Phẫn uất vì bị bỏ rơi, Mardonius đã đốt cháy thành Athena, ông ta tiếp tục chinh phạt vùng Plataea làm nhân dân ở đây phải cầu cứu người Sparta. Người Sparta nhận lời và cử danh tướng Pausanias kéo những chiến binh tinh nhuệ nhất thành Sparta đến đánh. Trong trận chiến ở Plataea, nhờ vào tài năng tác chiến và binh khí thượng hạng của mình, kết hợp với lòng quyết tâm trả thù cho Leonidas I, quân Sparta đại thắng và tiêu diệt được cả Mardonius. Không những thế, trong trận thủy chiến tại Mycale, Hải quân Sparta do vua Leotychides thân chinh thống lĩnh đập tan nát Hải quân Ba Tư.

Phía trên chỉ là vài trận đánh trong một chuỗi những cuộc chinh phục của người Sparta. Tuy oai hùng là thế nhưng cuối cùng, người Sparta phải thất thủ toàn tập dưới tay người Thebes. Tất nhiên, người Thebes đã liên thủ với người Ba Tư dập tắt hoàn toàn sự trỗi dậy của đế chế Sparta.

Sau bộ phim 300 và tựa game God of War, Assassin’s Creed Odyssey tiếp tục khai thác “mảnh đất” Sparta và Hy Lạp màu mỡ. Những mưu đồ chính trị, xen lẫn những trận chiến hoành tráng hứa hẹn đem đến cho game thủ một tựa game đẳng cấp. Và những chiến binh thiện chiến người Sparta sẽ còn là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhà tựa game về sau.